Ereñoko kueba ederretan

 

20240907: Gotzon, Antua, Oier.

Ereñoko baso-munduan: zenbat gauza eta leku ezagutzeko dagozen hamen! Gaurkuan, E-11 Kobaederra V eta E-10 Kobaederra IV ezagutu dittudaz.

Kobaederra Vgarrenera egin dogu lehelengo. Leza majo bat (goittik behera jausteko bai!), 15 bat m jatsi eta barrunbe bakarrian sartzen garana, elegantia, gelatxo batzutan banatuta... eta sorpresiakin: horman, frakturan fabore doian arrakala minuskulo bat. Leziak hortik jarraitzen dabela badakigu: bere garaian pasau zeben eta. Gaurko biharra: topo eta argazkixak. Bigarrena, egin dogu zeozer. Lehelengua bebai: baiña arrakala minuskulotik aurrera egitteko gutako bi reluktante xamar agertu garanez, hirugarrenak bakarrik egin bihar izan dau aurrera distuakin (asmatu zeiñek!). Beraz, hortik aurrerako topo graduari CRGGB gradutxo bat kenduta egin dogu; ulertu dotenez, errekasto bat eta 10 bat mtako kanpai formako potzu baten kabezeran geratu da Gotzon, esploraziñua amaittutzat emonda. Nere aldetik, kamariakin pixkat endredau eta koko bilketan jardun dot. Bio uztia, hauxe izan da: 2 arañas pequeña; 10 Quaestus; 2 Pseudosinella; 1 estafilínido? minúsculo; 2 arañas grandes negras; 2 Cryptazeca; 2 Meta. Ugaratxo pare bat be ikusi doguz, euretako bat deigarrixa: gorrixa eta hautsez betetakua. Erretratu bat hartu detsat.

Ostian, Kobaederra IVra egin dogu. Sarrera ikusgarrixa, barruko rekorridua ederra, guzurra dirudi bizileku perfektua dirurixan honetan arkeologuak oiñ arte aztarnategirik topau ez izana. Gaurko helburua, falta zan eskalada bat egittia izan da: Antuanek egin dau gora, errez eta bizkor. Berak miatu dittu hormak eta jarraitzeko bide posibliak, eta haize korrientia sarrerako sektoretik datorrela ondorioztatu dogu (Gotzonek handik gora egin dau, eta komunikau diraz); inkognita bat kenduta beraz. Bio laginak hartzia kostau jaku, kuebia legor xamarra izanda, baiña ehize batzuk hartu doguz: 1 Lithobius juvenil, 1 Lithobius adulto, 1 araña minúscula.

Kobeta, sarrera historikoan

Unai eta Mitxel, sarrera historikoko kainoia jaisten.

 

20240831: Oier.

ADES zonan gehienak beraneatzen daudenez, nik Burumendikoengana jo dut, auzokideekin harreman onak mantentze aldera. 

Unaiek eta Mitxelek erantzun naute, eta euren espedizio txikira bildu naiz. Helburua apala zen: Kobetako sarrera historikoan marrazteko falta diren sektore batzuk amaitzea, inkognita bat edo beste kenduta.

Ohi bezala, Txalaparta tabernan 9:00etan armozatu dugu eta, eguraldi gozo batekin, prestaketak egin eta Kobeta III sarrerarako bidea hartu dugu. Jeitsieran nire buruari eginiko katramilaren bat kenduta (hile eta erdi kobazulo batean sartu gabe, igartzen da!), intzidentzi barik joan da leku honen zeharkaldia, beti espektakularra eta agian nire faboritoa. Hondartzaraino joan gara, lehendik ezagutzen nuen bidetik; bertan botikin bat, eta zabor multzo bat dago, pixkanaka atera beharko dena.

Zona horretan, sarrera historikotik (Kobeta I) datorren adarra lokalizatu dugu; Mitxelek eta biok ez genuen ezagutzen, baina Burumendi Espeleo Taldearen hastapenetan lehen esplorazioak bertatik egin zirenez, Unaiek ondo ezagutzen duena. Horretara, abisatu gaitu "lehenik arrastradero bat, eta gero meandro desfondatu bat" zetozela. Eta horrela izan da: arrastraderoan, estu ibili naiz baina batez ere estuasun bat aurkitzeko beldurrarengatik; ez da horrela izan, eta osteko meandro hori oso ederra eta ikusgarria iruditu zaigu. Azken finean, egitura bakarra dira biak: urte askoan enkajonaturik jeitsi den errekak eginiko intzisio bertikala, 20 bat metrotakoa, frakturazio geologikoaren fabore, non leku batzuetan pasatzeko leku zabalena meandroaren goiko aldean dagoen, eta bestetan barrenean, gaur egun aktibo den bidean alegia. Goiko alde horretan pasamanos bat instalatuta dago, eta behin eta berriro etorri zaigu burura nola konponduko ziren lehen esploratzaileak (Aranzadi ZE, 1965) gune honetan aurrera egiteko. Zailtasun handiz, hori seguru!

Horren ostean, segituan iritsi gara lana egin behar zen sektorera: horma liso biren arteko kanoi deigarria. Gauzak hor lagata, Unaiek bere materialak atera ditu, eta Mitxel topo puntuak aurkitzen zituen bitartean, ni berarekin joan naiz, koko bilketan aritzeko prest. Horrelaxe sartu gara putzu historikoaren barrenean: kainoia interzeptatzen duen putzu intrusiboa, 7 bat metro zabal eta 30 m altuko kanpai ikusgarria, ikusten zen azken puntutik gora ba omen ditu beste 10 bat m, kanpora atera baino lehen. Erlaitzetako batean, sega pilaketa deigarria ei dago; Burumendiko beteranoen esanetan, garai batean baserritarrek tresna hauek leizera botatzen baitzituzten, erritual bezala.

Putzu historikotik gora badago kainoiaren bidea segitzerik, aldapa, harri pilaketa eta kolada artean, harik eta pasabidea blokera kaltzifikatu batek ixten duen arte, 20 bat metro gorago. Puntu honetan, gela handi bat sortu da (20 x 10 x 5), non saguzarren gorotz pilaketa nabarmenak dauden, baita animalien hezurdura pare bat ere. Hondakinak oso zaharrak dira, eta ez dut ia animalirik aurkitu bertan. Unaiek topografia metikulosoki marrazten dihardu (emaitza finala ikusgarria izango da!) eta gune honetan pasatu dugu denbora gehiena. Otorduetarako pare bat eten eginda, konturatu garenerako arratsaldeko bostak ziren eta Unaiek ebatzi du gaurkoz nahikoa zela; beraz kanporanzko bidea hartu dugu.

Arrastraderoan, puntu batzuetan ur gehitxoago zetorrela iruditu zaigu. Kanporantz joan ahala inpresio horri errekaren kolore lokaztua gehitu zaio, kanpoan zaparradaren bat ari zela erakutsiz (18:30etatik 18:50ak arte 12 mm, Altzolako estazio meteorologikoaren arabera). Sarrerako potzuetan gainean erortzen zitzaizkigun urjauziek zalantza guztiak uxatu dizkigute; baina zorionez, kanpora iritsi garenean euriaren azken uneak izan dira, eta handik gutxira guztiz atertu du. 20:30etan kotxean geunden.

Helburua apala beraz, baina helburu apalenek ere dedikazioa behar dute Kobetako sistema erraldoian! Dagoeneko 5 bat kmtako garapena baitu. Nire muskuluek behintzat igarri dute, eta hainbeste gustatzen zaidan neke hori igartzen nuen irtendakoan, eta hau idazten ari naizen biharamunean ere.

Ahaztu barik, koko bilketaren errejistroa Carlosi emateko: 3 Ischyropsalis, 2 Lithobius juveniles?, 2 pequeñas arañas, 2 Quaestus.

Speleoak bortüetan

20240803-18: Martin U, Oier.

Aurtengoan, ADESeko bi kidek parte hartu dugu Larrako kanpainan, EEE-ren kanpalekuan, ARSIP elkartearekin koordinaturik.

Martinek lehenengo astean egin du berea, eta nik bigarrenean. Ez dugu elkar ikusi beraz, baina kideen komentarioen arabera, inpresio ona utzi du Martinek bortüetan. Kontatuko digu zerbait, elkartzen garenean.

Nire aldetik, lehen urtea izan da. Illaminako Sistemaren esplorazioari duela 13 urte berrekin zitzaion, gure haurren hazkunde bete-betean geundela, beraz orain arte ezinezkoa izan zait etxean denbora asko faltatzea. Hemendik aurrera hori aldatuko dela dirudi, beraz adinak eta forma fisikoa lagatzen duen neurrian, udako hitzordu honetan parte hartu ahal izango dudala uste dut.

Lehen urte honetan, nire helburuak apalak izan dira: kanpalekuaren martxa ezagutu -ez dut sekula horrelako gauza batean parte hartu-; kideei trabarik ez egin; ahal diren gauzetan lagundu; eguzkia biluzik hartzea; eta basa ahaideak ahoz gora kantatzea. Dena lortu dut!

Hortaz gain, bizipen intentsua izan da noski. Jendearekin ordu asko, lan astunetan pasatzean horixe gertatzen baita, edozein girotan. Lehen astean, eta nire bigarren aste honen hasieran, beroari eta ur faltari jazarri behar izan diogu, arrazionamentua, pilula potabilizadoreak eta egositako ura erabiliz. Hori txingorra eta euriarekin aldatu da, bigarren aste honen erdian izan duguna, urarekin nekatzeraino: egun eta erdi osorik, ia denda nagusitik irten ezinda egotea ez da gozoa! Zorionez, astea amaitzeko eguraldiak bakea eman digu, eta azken bi egunak goxoki pasatu ditugu, izarren azpian lo egin ahal izateraino. Desmontaje gogorra hobeto egin ahal izan dugu, horrela!

Espedizioaren kontakizun zientifikoa dakitenei lagako diegu, noski: ohi bezala, hilebete batzuk barru emaitzen sintesi txukun eta oso bat emango digute. Nire aldetik, aurtengoaren briztada inpresionista batzuk ematearekin konformatuko naiz:
    • Mezuak bidali/jasotzeko mendi punta batera igo behar izatea bizarroa da. Oso. Eta eguraldi/ egin beharreko lanen arabera, egun asko pasa daitezke komunikatu ahal izan arte.
    • Garbitasunaren kontzeptua asko aldatzen da, zibilizaziotik urrun dagoen kanpaleku batean. Eta kontzeptu bietan eroso bizi daiteke.
    • Bustita egotea, eta egoera hori kudeatzea, zibilizazioan lehortzeko ditugun baliabiderik gabe. Galtzerdiak esterilla azpian. Arropa bustia lo-zakuaren barruan. Jaima komunetik lo egiteko denda kanpainetareko bidea, euriaren azpian, euritako arropa guztiak hantxe dituzunean. Erronka politak. 

Ea datorren urtean itzultzeko aukera dudan, ahal dela bio arloari bultzadatxo bat emateko.

Ereñoko Arroilaren aurkikuntza

  20240731: Oskar E, Gotzon, Antua, Oier.

Basondoko Potoa. Juan dan zapatuko aurkikuntzan ostian (Olaldetik gorako 5 sifoia gaindittuta, galeria haizedun barrixak 100 metrotan), gaurko helburua sifoian topografixa zehatza, eta parte haizedunian zirriborro poligonala egittia izan da. Urpekari baten ekipua eruateko justo xamar, baiña allegau gara lekura; eta hurrengo ordu luziak planifikau doguz: ordu 2 sifoia topo, ordu 1 exploraziñua, ordu 1 bueltarako. Han juan da Oskar, eta konturatzerako Gotzon "espora fasian" sartuta zeguan, tela erreflexiboz estalittako eskiña baten. "Kabroia!" pentsau dot nik, "honek egin jok bere txokua eta bestiok hor konpon!". Baiña ez, itxuria: espazio minuskulo horretan, hirurok egotia aurreikusitta zekan! Ahal danik eta pegauena noski, eta etanol kandela batekin. Halan egin dogu ba, bi izter-urkulu eta hirugarrena bizkarka, hiru ordu gitxienez eta biharbada lau egoteko mentalizauta. Hotza gogorra izan da (kanpoko bero asfixiantiakin gogoratuta, hobeto eruaten zan) baiña txarrena ez da hori izan, ez bada eze posturia mantentzia -aldatu bihar zan bakotxian, zafarrantxo itzala zalako-. Azkenian Oskar uste baiño lehenago itzuli da, ordu bi ta erdira; albiste onekin gaiñera: ixa km 1 topografiau dittu, eta beste galeria haundi bat topau dau, Ereño aldetik datorren laterala, topografiau barik geldittu dana (gitxienez beste 200 m). Lastarrikerako norabide nagusixan, ostera 6garren sifoi bat topau dau. Bata zein bestia, hurrengo baten urpekari gehixagokin lagunduta ekin biharko jakon esploraziño ezin interesgarrixagua... 

Gaiñera, Ereñotik datorren adar barri honek aurreikuspenak hausi dittu, kota diferentzial haundixak (ixa 200 metro!) hipotesis erakargarrixeri bidia zabalduta... Hain da eze, adituak hasi dira esaten aurkikuntza hau, bere garaian Paltzuaran errekia topau izanan parekua izan leikiala. Eta hori asko esatia da, gero!

Basondo: Errealitate Paraleloaren esplorazioa, eta bio laginketa

 240720: Carlos, Urtza, Antua, Gotzon, Oier.

Basondoko Potoa: gaizki kontatu ez badur, Historian haitzulo honetan sartu den 3. espedizioa osatu dugu (1. urpekariak izan baziren, eta 2. joan den asteko ikuskatzaileak).

Gaurkoan, talde bitan banatuta jardun dugu: batetik, Omabeititxiko aportean, Errealitate Paraleloaren sektorean esploratzen aritu gara, 400 bat metro berri.

Bestetik, bio laginketan jardun dugu, Oma erreka nagusira heldu eta amont sifoirainoko tartean, Uzta ona, galerien ikusgarritasunarekin gozatuz!

Basondo: Errealitate Paraleloan

 

240714: Antua, Oier.

Basondoko Potoan. Gauzak bizkor doaz (Omaerrekako Sistemaren sektore berri, handi eta ezezagun honetan sartu izanaren grina igartzen da!), eta lekua asko aldatu da joan den zapatuan egon nintzenetik. ADESeko kideek ordutik hona egindako saioetan, tutu sendoa ezarri da (eskerrikasko Espartako lagunak!), eta beheko badaezpadako harria 3 puntalez hartuz eta torlojuz lotuz aseguratu da. Halan, sarbide segurua lortuta, atzo abiatu zen esplorazioa. Urpekariek topografiatutako bidea errebisatu zen, argazkiak eginez eta hainbat inkognita identifikatuz. Lehenik Omabeitiko aportean behera, eta gero Omaerreka nagusiko galeria handietan, amont eta aval. Gaur helburua apalagoa izan da: sarreran brikolagea, eta bio laginketa. Gainera, Omabeititik irten barik, Antuanek Errealitate Paraleloaren Gela aurkitu du, eskalada bat mereziko duena, agian haize korrontearen azalpena emateko.

Bio laginak: 1 Lithobius, 1 Neobisium, 1 Oxychillus, 1 Cryptazeca, 10-15 Iberozospeum, 1 Meta.

Basondoko Potoa

 240707: Ritxar, Antua, Petrus, Gotzon, Santi, Aitor, Koldobika, bere laguna, Oier.

Basondoko Potoa. Astebetian asko aurreratu da, tartian sistemara sartzeko pare bat pintxazo eginda, baiña segurtasun kontuengaittik lagata. Izan be, bloke metriko artian gabizenez, ezin da bide garrantzitsu hau edozelan laga; pertsonen pasabidia bermatzeko, eta azpixan dagozen galerixak (zeintzutara oiñ arte urpetik baiño allegau ezin zeikianak) esplorau ahal izateko. Eta hortan jardun dogu gaur be: jausittako harrixak hausten, erretiratzen, eta aseguratzen, datozen egunetan ekarriko dirazen tutu korrugaua eta puntalak instalau ahal izateko.