Ogoño, Gabika, Solarte, Alperdo

190112: Iñaki, Gotzon, Antua, Oier.

Plan nagusi baten faltan, inkognitak kentzen ibilli gara: Gabika (Ereño) eta Solarte (Ispaster); gero, Alperdora juan gara saguzarrak monitorizatzera.

Eguna bulegoko lanetan hasi dogu: Juniran Rafa Garaita ornitologuakin geratu gara; Ogoño/Gaztelugatxeko arrautzak eta beste lagiñak emon, eta luze eta zabal jardun dogu gure ikerketen arlo amankomunei buruz. (...)

Jarraixan, Iñakik gidatuta, berak topautako Gabikako zulora juan gara. Laster amaittu dogu: kontakto gune baten gertatutako desplome haundi baten ertza da, bloke arteko paso batekin. Antua sartu da, eta gelatxo baten bertan geratu da, aurrera jarraitzeko modurik topau barik. XX modura katalogatzia erabagi da.

Ostian, Solarte auzuan esplorau barik geratutako IS-117 lezara juan gara. Metalezko tapia kendu, eta barrura: 20 m inguruko bertikal garbi bat, eta gero ranpa forman beste 5 metro. Sarrerako putzua ixa zilindrikua da, eta bajatu ahala meandro modura luzatzen da; baiña ez goixan, ez beheian, ez da jarraitzeko modurik edo haize korrienterik ikusten. 300 bat kg zabor (obrako eskonbro, pinttura bidoiak, kotxe baterixa bat, kabliak, alanbradak, batez be). Bio: sarreratik hurre, 3 masma.

Bokata bat Gizaburun, eta Alperdora lagundu naute Antuanek eta Gotzonek: ez bainekien urrian detektatutako baso-lanen hondakinek (kobazuloaren sarrera ia osorik tapatu dutenak) nola oztopatuko zidaten sarrera. Halere, erraz sartu gara eskuin aldetik: bloke batzuek sartu diren arren (ezegonkorrak, kontuz!) barrua ez da asko afektatu. Kuriositate bezala, Angiz baserriko jabe berria gurekin sartu da lehen 30 metroetan linterna batekin; kobazuloaren ur errejimenaren berri eman diogu, bere kanpoko lur-mugimentuetan kontuan hartu dezan. Behin barruan, atentzioa deitu digu galeriak nolako lehor zeuden; eta saguzar bi baino ez ditugula ikusi: bata laberintoan (txiki-txikia, Rh. hipposideros itxuraz) eta beste bat lehen eskaladan, soka aurretik azken gelan (handiagoa, Rhinolophus itxurakoa hau ere). Urriko datuak eta gaurkoak joan den urte bikoekin alderatuz, argi ikusten da baso lanek (bibrazioak, sarrerako oztopoa?) saguzar kolonia ia osoa uxatu dutela. Amaitu dugunean, enborrak eta adarrak kentzen jardun dugu, sarrera libreago utziz (lehen egon denaren bikoitza geratu da, gutxi gora behera).

Ogoño + Txepetxabixe

 ******* OHARRA ******** Gaztelugatxe eta Ogoño moduko lekuak biotopo babestuak dira, hainbat arrazoiengaittik. Hori dala eta, bertan ezin dira esploraziño espeleologikuak libreki egin, ez bada eze, erakunde arduradunen baimena aldez aurretik eskatuta, eta lan programia bertan ikerketan eta babes lanetan dabizen beste espezialistekin adostuta. ******** OHARRA *******

190105: Santi, Zutoia, Martin U, Gotzon, Mariano, Antua, Unai, Oskar F, Oier.

     Talde bitan banatu gara: Batzuk Ogoñora eta besteak Txepetxabixera. Ogoñoko taldeak bi helburu nagusi izan ditugu. Lehenengoa, Kantauriko begiaren azpiko kobak errebisatzea, topografia egitea, eta laginak hartzea; eta, bigarrena, itsasotik ateratako argazkietan hegoalderago nabaritzen ziren zuloak esploratzea.

     Goiza hotz argitu da, baina horma hartatik txintxiliskatuko ginela jakiteak gure gorputzak bero mantendu ditu momentu oro. Zutoia eta Santi arduratu dira Kantauriko begira jaitsi eta bertako lana burutzeaz. Beheko irudian ikusi daitezkeen hiru zulotxo hauei "Begipeko koba" izena jarri diegu.  Gotzon eta Martin, bitartean, beste zuloetara jaisten hasi gara. Zuloa horman non dagoen jakinda ere ez da erreza nondik jaisten hasi erabakitzea, ez baita horman non zauden ikusten eskegita zauden arte. Gotzon joan da aurretik, eta 15m. inguru jaitsi denerako konturatu da behar genuena baino iparralderago geundela. Momentu horretan, erabaki beharra egon da: berriz gora igo eta zuloaren paretik zuzen jaisten hasi; edo, zeharka apurka-apurka zulorantza joatea. Gotzoni zeharka joatea posible iruditu zaio eta denbora gutxian zulo nagusitik gertu dagoen 5m. inguruko sakonerako aspe batera heldu gara (2. zenbakia irudian). Bertara iristeko bidea hasieran ematen zuena baino errazagoa izan da, arrakala moduko batetik joan baikara, erdi oinez erdi txintxilik une batzuetan. 

     Ostera, zulo nagusirako bidea ez da batere erreza izan (3. zenbakia irudian): Harria apurtuta egon da eta bidea garbitu beharra egon da lekuren baten. Apurka apurka bidea zabaltzen jarraitu du Gotzonek eta zulo nagusiaren ahoraino iritsi denerako soka amaitu da (75m. generamatzan). Zoritxarrez, puntu honetatik begiratu behar izan diogu bertan zegoenari: Bi zulotxo, goranzko norabidean, esploratu beharrekoak. Azkenean, geneuzkan bi inkognita kenduta eta hurrengoan esploratzeko gelditu den zulo batekin amaitu dugu zeharkaldia. 

...

Bestiak Txepetxabixera (Markina-Xemein), hango desobstrukziñuakin jarraitzera. Egunen baten, hamendik 300 bat urtera, ADES taldia Unai Zeberio izeneko espeleologo batengaittik izango da ezaguna, zeinak Urregarai-Bedartzandi megakolektorian “pintxazua” egitteko proiektu titanikuena abixau zeban. Halan be, momentuz, gaur 30 bat zm bakarrik aurreratu dogu; lan delikaua. Hori bai, ikusi ahal izan dogu halako egualdixakin (kanpuan 0º C inguru) leziak haizia nabarmen txupatzen zebala (5º Beaufort/Etxebarria); Txepetxabixe II-xan bebai (2º B/E).

Urtero legez: Lezate

20191231

Part: Pana, Oskar E, Oskar F, Bego, Zutoia, Santi, Xabi, Antua, Gotzon, Martin.U.

Lezatera egin dugu 2018. urteko azken irteera




Azkenaldian burutzen ari garen proiektuetan erabiltzen diren tresna bereziak probatzeko aukera ere izan dogu





Atsedenalditxoa hondartzan




Eta uretara




Zulotik irten eta gorputzetik hotza kentzeko Nabarnizera bazkaltzera



Urte barri on danori!

ADES

Illuntzarren eta Gaztelugatxen

 ******* OHARRA ******** Gaztelugatxe eta Ogoño moduko lekuak biotopo babestuak dira, hainbat arrazoiengaittik. Hori dala eta, bertan ezin dira esploraziño espeleologikuak libreki egin, ez bada eze, erakunde arduradunen baimena aldez aurretik eskatuta, eta lan programia bertan ikerketan eta babes lanetan dabizen beste espezialistekin adostuta. Hala gabiz egunotan, eta egixa esateko, plazerra da halako elkarlana. ******** OHARRA ********

 181229: Josu Z, Unai, Martin I, Martin U, Martin A, Gotzon, Antua, Petrus, Oier.

Iñeritzeko inkonbustibliak, hango explo + topokin jarraitzera. Ondarrutarrak lan ona bultzatzen dabiz han, lehendik susmatzen zan baiña esplorau barik zeguan goiko maillako sektore fosilla (“el Vacío Ondarrés”?), zatirik zati, mapetara ekartzen. Kontau dabenangaittik, eskalada bat egin dabe, materiala agortuta, 30-40 bat metrora ixten dan leku bateraiñok. Bio aldetik, sarrerako gelan 15 saguzar ikusi dittuez.

Bestiok Gaztelugatxera jo dogu, dakagun esploraziño baimena in extremis aprobetxatzeko, eta bide batez Martin AMET eruanda ikerketa geologikorako datuak jaso deixazen. Talde bittan banatuta, batzuk III eta IV zuluetan ibilli dira, explo, topo eta laginketan; estuasun agonikuen ostian III-an galeria barrixak agertu dira, tamaño haundikuak, eta –modu harrigarrixan- espeleometria 200 m ingurura igo da. Beste batzuk V instalatzera juan gara, explo segitzeko asmuakin; baiña bestiak asko luzatu dirazenez ez desku astirik emon, barriro dana kendu eta, turista artian (gaur asko be asko zeguazen) zirkoko animalixen moduan, etxera. Egun produktibua behintzat!

Fermin Leizaola

181226: Oier.

Duela 7 urte hasitako elkarrizketa errondaren azkena egin dut gaur, 20garrena-edo, 40-50 hamarkadetako aintzindarien belaunaldiko gaztenetako batekin: Fermin Leizaola.

Ferminek 60 urte daramatza Aranzadi Zientzia Elkartean, eta denbora horretan etnografo moduan nabarmendu da; halere, paradoxikoki, gaur ez dugu arlo horri buruz berba egin, ez bada ezen, oso urte gutxitan, eta oso gazterik, jorratu zuen beste arlo batez: espeleologia.

Hain zuzen ere, horixe izan baitzen Fermin Aranzadira hurbiltzeko arrazoia: 1958an izan zen, baina ordurako lehen belaunaldiko espeleologo gehienek “erretiroa” hartua zuten. Bakarrik ezin jardun baina (espeleologia talde lana baita) eta horren ordez arkeologia sailean sartzea eskaini zioten: maisu zaharren artean txori gaztea. Halere, ez zuen bere jatorriko asmoaz etsi: esplorazio bakartietan aritu eta gero, 1961ean deialdi zabala egin zuen, probintzia mailan, eta Aranzadiko Espeleologia Saila berpiztu zuen. Gipuzkoako katalogo lanari berrekin zieten, espeleologia zientifikoaren aldeko apustu argiarekin, eta Felix Ruiz de Arkauterekin batera Larrako espedizioetan parte hartu zuen –1964an San Martin Harriko sistemak munduko sakonera errekorra hautsi zuenean, Fermin puntako taldean zen-.

Koba eta leizeei buruz informatzen zieten baserritar eta artzainekin liluratuta, Fermin bere benetako bokazioarekin konturatu zen: desagertzen ari zen bizimodu hura jasotzea, haien lekukotasunak bilduz. Ordutik hona horixe izan da bere jarduera nagusia –nahiz eta kobazulo ikerketa ez duen sekula guztiz utzi-, eta ondo merezitako ospearen oinarria. Eskerrikasko Fermin, urte labur baina intentsu haiek gurekin partekatzeagatik.

Ogoño, 1/4

 ******* OHARRA ******** Gaztelugatxe eta Ogoño moduko lekuak biotopo babestuak dira, hainbat arrazoiengaittik. Hori dala eta, bertan ezin dira esploraziño espeleologikuak libreki egin, ez bada eze, erakunde arduradunen baimena aldez aurretik eskatuta, eta lan programia bertan ikerketan eta babes lanetan dabizen beste espezialistekin adostuta. ******** OHARRA *******

181223: Santi, Zutoia, Aitor, Gotzon, Antua, Javi, Otxolako 8 kide eta Oier.

Ogoñon ikertzeko dogun baimenan azken astiak aprobetxatzeko, 8 lagun naparren errefortzuakin, gaur 4 taldetan banatuta jardun dogu: Kantauriko Begixa, Matxiplaken kobia, Europa kobia eta Apala.

Europako taldian sartu naiz, bestietan nahikua jente zegualako, eta aurreko egunian hondoraiñok jaisteko gogoz geratu nintzalako. Egin dot, arazo berezi barik. Gaurkuan saguzar bi ikusi doguz: sarrerako gelan bat, eta bestia -15 inguruko erlaitz ondoko gelatxuan; azken hau, gorutzkuan esna eta ekolokalizatzen zeguan: US detektagailluakin Rh. ferrumequinum zala ikusi dot. Beheian (Gotzonek saguzarrak “de ojos grandes y que me miraban fijamente” ikusittako lekuan), alerik bez.

-15ko erlaitz horretan, baitta be, lagin pare bat hartu dogu: Aitorrek topautako arrautza kurioso bat (oillo-arrautzan tamañua, azal urdinskia pinporta illunekin) eta femur trokanter-buru bat (inguruan dagozen hazur barri ugarixak baiño nabarmen zaharragua). Hortaz gain, hegazti itxurako hazur batzuk atentziñua deittu deskue tamañuangaittik; argazkittan jaso doguz.