Scientific Goikoetxe

Part: Unai, Gotzon, Iñaki, Iñaki, Javi, David, Bikain, Idoia, Petrus

Zientzia deitu ahal zaio gaur Goikoetxen egiten egon garenari. Berriro sartu gara gorriz tindaturiko koba famatuan, baina oraingoan hidrogeólogo, mineralogo eta arkeologoekin. Estalaktiten tantetatik ur muestra potoak bete ditugu, harri eta estalagmita muestrak hartu ditugu, eta Iñaki hidrogeologoak sensore eta muestra hartze kurtsilo bat eman digu (tenperatura, ph, konduktibitatea, oxigeno kontzentrazioa...). Dena, 17an Torre Madariagan eman behar dugun hitzaldi batean botatzeko! Liroiak oraindik han segitzen du lotan.

Cast: Se le puede llamar ciencia a lo que hemos estado haciendo hoy en Goikoetxe. Hemos entrado de nuevo en la famosa cueva tindada de rojo, pero esta vez con un hidrogeólogo, un mineralogo y arqueólogos. Hemos llenado potes con muestras de gotas de estalactitas, hemos cogido muestras de rocas y estalagmitas, y Iñaki el hidrogeólogo nos ha dado un cursillo de sensores y de recogida de muestras (temp, ph, conductividad, concentración de oxígeno,...). Todo, para echarlo en una charla que tenemos que dar el día 17 en la Torre Madariaga! El lirón sigue allí durmiendo.

Jesukristoren euri zaparrada baten azpian sartu gara oraingoan Goikoetxen. Gotzon, euritakoa hartuta, Tana eta bere tropa Familien Kobetara eramatera joan da, azterketa arkeologiko batzuk egiteko asmoz.

Familien Kobetan arkeologia egiten

Gu besteok Goikoetxen sartu gara. Hidrogeologo eta mineralogoari laguntzeko eskala berri bat ekarrita geneukan, goiko galeriara zihoan igoeran aurrekoa puskatuta baitzegoen. Baina ezin izan dugu jarri. Dena dela, oso ondo konpondu dira azkenean Iñaki Universidad de Málaga-ko hidrogeologoa eta Iñaki Mineralogoa.

Iñaki biak igoera eta geroko kitamiedosean

Gero Sala Roja-rantz joan gara. Heltzea ez da bizkorra izan, kuriositate geologiko edo hidrologiko bakoitzean geratzen bait ginen, eta hitzalditxo-elkarrizketatxo bat egiten bait genuen hari buruz bertan.

Gero Sala Roja-ra heltzean, kanpamendua montatu dugu. Iñaki Miner-ek harri batzuk hartu ditu aztertzeko, eta Iñaki Hidro kurtsiloa ematen hasi zaigu entzuten geundenoi. Batzuek apunteak ere hartu dituzte.

Kurtsiloan

Iñaki "Miner" harri batzuk hartzen aztertzeko

Bienbitartean, Unai eta Bikain estalagmita gorri eder baten gainean erortzen zen ur tanta muestra poto bi hartu ditugu. Amaigabeak egin zaizkigu benetan minutuak!

Muestren klasifikazioan. Filtroetatik ere pasatu dira urak.

Azterketa honen helburua kobaren formazioa eta estalaktita gorri famatuen sortzearen azalpena izan dira gehienbat. Honen arabera, zientzilarien ahoetatik horrelako iritziak entzun dira (azterketa ofiziala pdf-an agertuko zaigu beranduago):

1-Estalaktita artean dagoen hartz burua: dirudienez erreka batek ekarri zuen duela milioika urte, eta lehortzean galeria fosil batean sedimentotan geratu zen. Gero galeria berdina beste erreka batek jan zuen berriro (reeskabazioa), eta buruak horrela galeriaren goialdean amaitu zuen.

2-Estalaktita eta estalagmita gorriak: nahiko argi dirudi gorriak burdinagatik direla dela. Gainera, burdin filtrazioak egotea arrazoitu egin daiteke, Goikoetxetik ordu betera meatze bat dago eta. Urak kaltzita-burni beta eta arroka madre-aren arteko kontaktua erabili du filtratzeko eta burnia txupatzeko. Gero koban prezipitatu egin da.

3-Espeleotema gorriak eta espeleotema zuriak: batzuk gorriak dira bai, baina beren alboan beste batzuk zuriak. Horregatik, goiko azalpenak dena ere ez du azaltzen. Zein estalaktita egin zen aurretik? Zerk eragin zuen uraren konposizioan horrelako aldaketa? Entzun da ere, meatzeak martxan jartzeak (jarri zirenean, orain ez daude) influentziaren bat izan dezakeela...

Sensorea kolada gainean muestra hartzen utzi dugu

Gero beheko errekara jeitsi gara, eta Ritxar eta Antua irten zireneko sifoia ikusi dugu, Apraizko urzuloan sartzen dena hain zuzen ere. Haria han dago oraindik. Goiko euria ordurako mendian zehar filtratu da, koba tantaka hasi da, gours-ak betetzen hasi dira eta errekak kristoren indarra hartu du.

Gero bertara Apraiz-eko urzulora joan gara eta ur muestra batzuk hartu ditugu eta temperatura eta abar hartu ditugu, prozesuan gerriraino bustiz. Hau da armiarma pila sarreran zegoena!

Apraiz-en uraren propietateak aztertzen

Jada nahiko zientzia eginda, Santa Luzia-ko kafetegian egon gara hizketan. Uraren kolorazio sistemei buruz hitzegin dugu. Geroxeago GAES-eko lagun batzuk ere agertu zaizkigu , eta Iñaki (Mr Oscar Sota eta Mr Iñaki Latasa). Latasak eta Gotzonek beren ur koloraketen abenturak eta legislazioarekin izan zituzten problemak gogorarazi dituzte!

Gero lokalean ere egon gara, eta pixka bat azterketa gehiago egin dugu Iñaki Malagatarrarekin, 5 metroko Goikoetxe-ren topo erraldoi bat mahai gainean mantel bezala genuen bitartean. Adiktiboa da zientziespeleologia!

Gure Maskotan han segitzen du gaur gauez ere, Koba Gorria-ren iluntasunean lotan...