Armintxeko lapurretaren misterioa (1) El misterio del robo de Armintxe (1)

2025/4/21 Santi

(Xabi Gezuraga taldekideari eskerrak emonez)

 

 

 

 

 

(Jarraituko du) 

 

 

 

 

Zubiburuan, saguzarretan

 

Bart, urtian 4 aldiz egitten dogun bisittetatik bat egin gentsen gure lagun kiroptero troglofilueri, zehazki, neguko hibernaziñotik udako kumaldira arteko trantsiziño-garaiko laginketia egitteko. Ohi moduan, bertan bizi dirazen 3 espezixien presentzia eta aktibidadia neurtu genduan, 2016tik hartzen gabizen datu serixian jarraipena bermatuta.

ADESen erresumara jaisteko prest

 

20250412: Koldobika, Galder, Maialen, Peña, Unai, Oier.

Ereñoko kanteran. Jentia ikasteko gogoz dabillela ikusitta, 10-20 mtako hormetan gora era behera jardun dogu progresiño bertikala, frakzionamentuen pausuak, pasamanuak eta kabezeretan sartu/urtenak praktikatzeko (instalaziñua, ondiok ez). Gaurkuakin, edozein lezatara juateko moduan dagozela esan leike.

Goizeko jardunakin nahikua ez eta, K eta G Antuanek Muruetaganeko kamiño baztarrian topautako leza barrixa ikustera juan dira. Baitta esplorau be! Euren berbetan: "Leza 15-20 metro eta behien zabaleran 8x8 eta zulo bat topa dogu 30cm, harrizek botakeran 6-8 segundo entzuten ziren jeusten".

Piélago (Miera)

20250405: Petrus, Antua, Oier.

Piélago (Miera). Astean zehar Oskar E-k eginiko prospekzioan ostean, "luz y topógrafos" taldea joan gara, hark lokalizatutako 3 kobazuloak topo/explo helburuarekin.

Lehen zuloa, urbegi aktiboaren gainean dagoen trop pleina izan da (Piélago III? 60. hamarkadako esploratzaileek deskribatutako I eta IIen izendapena jarraitzen badugu). (...). Ni kokotan nenbilela, besteek jarraitzeko moduko aukera bi ikusi dituzte: putzu gorakari bat (Petrus igo da), sarreratik hurre, eta laminadore busti bat, galeriaren amaieran (Antuak ikusi du). Nik bio lagin batzuk jaso ditut (2 Gyas, 1 Mesoiulus) eta saguzar pare bat begiztatu: bata Rhinolophus, eta bigarrena fisurikola bat. Azken hau sekulan ikusi gabea nuen eta argazki bat egiten saiatu naiz, identifikatu ahal izateko; baina dena prest nuenerako aurpegia ezkutatu du aluak. Hurrengoan bizkorragoa izan beharko!

Bigarren eta hirugarren koba harkaitz handi baten estratoetan irekia egon dira, freatikoki gure geo adituaren arabera, eta biak sistema beraren parte izanik (nahiz eta gaur egunean haien arteko komunikazio fisikorik ez egon). Piélago I izenekoak atari handi eta ikusgarri batean du sarrera errazena (...), eta laberinto polit batean zehar beste 3 atetara irits gaitezke, denak kanpora irekiak; haietako batean hezur-aztarna ugari ikus zitezkeen. Petrusek topoa egiten zuen bitartean, Antuanek kolada baten ostean jarraipena aurkitu du, inoiz bi pertsonak gainditu dutena (Pepe eta Manolo izenekoak), baina zapaldu gabeko galeria baten jarraipena duena; hurrengoan segitzeko. Nire aldetik, harrapatutako kokoak: 1 Gyas, 1 Lithobius, 3 pequeñas arañas. 10-15 saguzar zeuden koba osoan zehar sakabanatuta; batzuk argazkitan hartu ditut, eta Rhinolophusak ziren.

Hirugarrena Piélago II izan da, aztarnategiduna (...), burdinsare bat duena (aspalditik irekia eta hondatua). Ondokoa baino garapen gutxitxoagokoa, baina gela handienak eta saguzar kolonia ugariena: 30-40 egon dira, sakabanatuak edo 10-15 inguruko taldeetan. Argazkietan harrapatu ditudanak Rhinolophusak izan dira. Hurrengoan ez ahaztu mikrofonoa. Guano montoi batean, uste baino izaki gutxiago aurkitu ditut: harrapatu ditudanak 2 Lithobius juvenil, 1 Quaestus, 1 Gyas, 1 Meta, 1 Mesoiulus izan dira, baina trichoniscoides eta pseudosinellak ere ikusi ditut, nahiz eta ihes egin didaten.

Jardunaldia amaitzeko, Manolo Gonzalez Morales abisatu dugu. "Ábrigu" espeleologia taldeko kidea, ogibidez arkeologoa izan da jubilatu arte eta informazio interesgarria eman digu, besteak beste piélago bat zer den (ibaiak egiten duen putzu sakon luzea) eta 1960ko hamarkadan eginiko lanen artikulua eta topografiak. Lierganesko Puerta del Solen afarimerienda ederra egin dugu elkarrekin.

Oibar eta Amezti II

  20250329: Galder, Koldobika, Julen, Antua, Martin U, Gotzon, Oier.

Talde bittan banatuta, batzuk Oibarrera juan dira (Gizaburuaga) zulua kide barrixei erakusteko, eta bio ikustaldi bat egitteko. Dana ondo juan da itxuraz! Eta gaztiak gogoz dabizenez, bertikaletako teknikian erakustaldi bat egin biharko detsegu.

Bestiok, Amezti IIra (Aulesti). Helburu nagusixak Katabasiaren Putzua modu seguruan jaistia eta, behingoz, topo egin ahal izatia. Helburu bixak lortuta: -120an potzua gela haundi baten zabaltzen da, eta hortik behera meandro estu baten aurrera egitteko aukeria dago; Martin juan da puntan, eta amaierarik topau barik egin dau buelta.

"Anabasisa" errezagua izan da, gora-beherekin hormetatik jausten dirazen lokatz/harri plasta gitxiagokin ez dau hainbesteko bildurrik emoten. Baiña lokatza...? Ene, ene! -25tik urten arteko tarte hori zelako nekeza dan, ezin leike siñistu! Asko esatia da, baiña batzuk sujeridu dabe, ez ete dan hau izango "el Galarregi del S. XXI"...? Kanporakuan beste batzuk dudetan egon dira speleo laga eta bachatan hasteko, baiña... ikusiko dozue, egun batzu barru hamen egongo dira barriro! 

Bio aldetik, ehiza urrixa: Katabasi inguruan hiruzpalau leku miatu badittudaz be, ez dot ezer ikusi eta -25ko erlaitzetan pare bat Cryptazeca baiño ez dot ha

Infrañora

  20240322: Julen, Gotzon, Antua, Oier.

Amezti II (Aulesti), Galarregiko barrunbeetan behera. Ez alperrik! Mendi moltzo honen ezaugarri dan lokatz adhesibo horretan integrauta, poliki-poliki baiña eten barik zabaltzen gabizen bidiak behera egin dau. 6 bat orduko jardunaldi gogorrian -batzuk nekia eta bestiok hotza- pasabide agonikua zana pertsonak pasatzeko moduan geldittu da, eta puntako esploratzailliak 70 bat metrotako potzu baten kabezeran geldittu dira -behiñ eta barriro zundatuta, Joly-ren formula akustikuakin-. Kontua da, bizi-bizi eta formakuntza prozesuan dagon lezia danez, hormatik harri asko jausten dala, eta horrenbestez horra behera jaitsi aurretik prestakuntza nahikua egin biharko dala, segurtasuna bermatzeko. Hurrengo egunian izango da hori, baiña... jarraixan datozen bihargiñok "karamelo" gozua jango dabe!

Behiñ kaleko argittasunetik aldenduta, bio lagiñak jasotzen hastia tokatzen da. Gaurkuan, 1 Meta, 2-3 Cryptazeca.

Amezti II eta Simposiuma

 20250315: Koldobika, Iker, Galder, Aitzol, Gotzon, Antua, Xabi, Oier.

Amezti II. Afluentzia masibua, leza honetan behera zabaltzen gabizen bidia esploratzeko gogoz. Zorionez, bateren batek meteo partia ondo begiratuta ekarri dau, eta leza sarreran denda kanpaña eta guzti jardun dogu jo ta keia, etorri dirazen eguzki/euri txandetatik babestuta. Emaitziak merezi izan dau: leihatilla bildurgarrittik aurrera eginda, Gotzonek eta Antuanek pasamanos bat instalau eta behera egin ei dabe, harri-erorketetatik aldendutako bide paralelo baten, eta 40 bat metrotan zundatu daben potzo baten kabezeran geldittu diraz. Norutz? Ezin jakin, bertatik datorren korriente lurruntsuak topografia instrumentala erabiltzia eragotzi dau-eta; halan be, Lezate baiño Lezandipe usaiña daka honek. Txupinazo gelian usaiñ ederra, zihetzago esanda.

Mendittik erretiradan, "speleo de salón" momentua etorri da. VdHKk antolatuta (Alemaniako speleo federaziñuak) eta UISen Historia Saillan babesakin, "Speleology in Authoritarian Regimes" simposiumian parte hartu dogu. Bertan, I Mundu Gerratik hona izan dirazen liskarretan Euskal Herriko espeleologuen nundik norakuak jarraittu doguz, eta gero VdHKko lagunak Benno Wolf bioespeleologuan bizitzia ohoratu dabe, Theresienstadt kontzentraziño esparruko zurrunbilluan galdu zan arte. Jardunaldi zirraragarrixa izan da, leku askotako kidiak jarraittu dabena (Grezia, Italia, EEBB, Frantzia...) eta, itxuraz, akulua izan leike mundu oso espeleologuendako, euren herrixetan bizi izandakua azaltzeko. Izan be, tamalez, diktadurak ugarixak diraz munduan, eta lurpeko munduko pakia nahi baiño gehixagotan endredatzen dabe.