Fermin Leizaola

181226: Oier.

Duela 7 urte hasitako elkarrizketa errondaren azkena egin dut gaur, 20garrena-edo, 40-50 hamarkadetako aintzindarien belaunaldiko gaztenetako batekin: Fermin Leizaola.

Ferminek 60 urte daramatza Aranzadi Zientzia Elkartean, eta denbora horretan etnografo moduan nabarmendu da; halere, paradoxikoki, gaur ez dugu arlo horri buruz berba egin, ez bada ezen, oso urte gutxitan, eta oso gazterik, jorratu zuen beste arlo batez: espeleologia.

Hain zuzen ere, horixe izan baitzen Fermin Aranzadira hurbiltzeko arrazoia: 1958an izan zen, baina ordurako lehen belaunaldiko espeleologo gehienek “erretiroa” hartua zuten. Bakarrik ezin jardun baina (espeleologia talde lana baita) eta horren ordez arkeologia sailean sartzea eskaini zioten: maisu zaharren artean txori gaztea. Halere, ez zuen bere jatorriko asmoaz etsi: esplorazio bakartietan aritu eta gero, 1961ean deialdi zabala egin zuen, probintzia mailan, eta Aranzadiko Espeleologia Saila berpiztu zuen. Gipuzkoako katalogo lanari berrekin zieten, espeleologia zientifikoaren aldeko apustu argiarekin, eta Felix Ruiz de Arkauterekin batera Larrako espedizioetan parte hartu zuen –1964an San Martin Harriko sistemak munduko sakonera errekorra hautsi zuenean, Fermin puntako taldean zen-.

Koba eta leizeei buruz informatzen zieten baserritar eta artzainekin liluratuta, Fermin bere benetako bokazioarekin konturatu zen: desagertzen ari zen bizimodu hura jasotzea, haien lekukotasunak bilduz. Ordutik hona horixe izan da bere jarduera nagusia –nahiz eta kobazulo ikerketa ez duen sekula guztiz utzi-, eta ondo merezitako ospearen oinarria. Eskerrikasko Fermin, urte labur baina intentsu haiek gurekin partekatzeagatik.