Iñeritzeko habitualak

2011-VII-30: Gotzon, Antua, Idoia, Ritxar, Petrus, Oier.

Iñeritzen barriro. Gaur eskaladia amaittu eta dana desekipatzeko asmotan juan bagara be, expresekin nahaste bat dala eta ezin izan dabe amaittu gauzia, beraz bueltau biharko gara. Dana dala, goiko piso horretako galerixatzarran irudi batzu hartu dittuez, ahalegiñak merezi dabela probatzeko; ¡topografixia moldatzeko moroko aurkikuntzia ba da bai, horraittiok!

Ni neu atzetik juan naiz, “kotxe eskoba” nere espezialidadeko biharretan, bakardade gozuan: lehelengo sarrerako egurrezko letrerua etara dot (indar haundiko baiña edade mental txikiko morroiren batek leza barrura botatakua), eta gero barrurutz egin dot karburo arrastuak ezabatzen; guztira 7 bat killo hondakin etara dittudaz kanpora, 5-6 zikingune garbittuta. Bloke arteko paso inguruan topau dittudaz bestiak bueltan, eta danok egin dogu kanpora.

Leza barruan nahikua ur egon da, pasa diran egunetako egualdixan ondorixuak; kanpuan barriz eguzki zoragarrixa topau dogu, baitta gogoz hartu be: Iñeritzeko sarreran lehelengo, eta Nabarnizko herrixan gero, momorruak emoten genduan (Speocharis Inericei Gotz.), tripaz gora Lorenzon arraixuetan gustora.

Se busca libro: "20 años de espeleologia en Navarra"

Tras hacer el inventario de libros del local, nos hemos dado cuenta que falta el libro "20 años de espeleologia en Navarra (1952-1974)", de la Instiución Príncipe de Viana. Y resulta que me hace falta para un trabajo que estoy haciendo...

A quien lo tenga, le agradeceré que lo deje en el local a la mayor brevedad posible.

Oier

"El Pasillo" izoztuta uzten gaitu

Exploratzen jarraitzen dugu leza honetan. Azkenengo aldiz galeria batean utzi genuen. Gaurko egunetan azkar ibili gara, eta hori ¡haizea kontrako bidean genuela jakinda! Haizea ahin gogor joten deuskun eta txanoak kasku azpian oso eragin hona ematen zuen. Azkenean errekaren ahotza entzun genuen. Kolektore bat lortu genuen baina 20 m bakarrik ahal genuen ibili. Izozturik geunden haizearengaitik eta baita ez genuelako aurkitu jarraipena. Topoarekin eta gaurko 750 mrekin badakigu 50 m bakarrik dagoela "El Pasillo" eta "Canto Encaramado" lotzeko. 50 m besterik jakinda ez dela erreza izango. Ikusiko dugu zeren berriz ere bueltatuko garelako bertara.

Cas. A "Los tres del Pasillo" (Sandrine; Patrick y Gotzon) se une en esta ocasión Guy Simonnot. La entrada prometía y es que la punta se dejó en una franca galería. Progresamos rápidamente -por galerías en las que la corriente de aire casi hace imprescindible el uso de un gorro bajo el casco- hasta alcanzar un importante colector por el que no podemos progresar más allá de los 20 m. Con los 750 m. de nuevas galerías topografiadas en el día de hoy, la topo nos dice que estamos a tan solo 50 m. de la unión con el "Canto Encaramado". Parecen pocos, pero los que estuvimos allí somos conscientes de que esta unión no va a resultar fácil ya que la continuación en la dirección apropiada se encuentra colmatada de grandes bloques. Para la próxima incursión el objetivo está claro. Conseguirlo será otra cuestión.

Iñeritzen berriro

Part: Javi, Silvi, Unai, Antua, Leire, Ritxar, Gotzon, Idoia, Oier

Beti gustora Iñeritzen. Petrusek ostiral arratsalde batez koba erdia ekipatu zuenetik jada egin dira pare bat irteera koba eder honetara. Eskalada egin da, baina aurrerantza trepadatxo bat dago eta begiratu egin beharko da hurrengo baten, honek denak inora ematen duen jakin dezagun. Bienbitartean, turismoa egin dugu Iñeritzen, -266m tara jeitsiz.

Cast: Siempre a gusto en Iñeritze. Desde que Petrus equipara la mitad de la cueva un viernes por la tarde ya se han hecho un par de excursiones a esta bonita cueva. Se ha hecho la escalada, pero sigue una trepada que habrá que mirar la próxima vez, para ver si lleva a algún sitio. Mientras tanto, hemos hecho turismo en Iñeritze, bajando hasta -266m.

Beste guztiok eskaladaren lekura heldu ginenerako, han zeuden Antua eta Gotzon eskalada amaitzen. Tropa ederra jeitsi gara, Javi eta Silvi eskaladaren lekuraino jeitsi ez diren arren. Gela handiak inpresioa ematen du, eta baita eskalada ikusteak ere.

Eskisto eta kararri estratoak ikusten ere ibili gara batzuk, koba nola bide erdian itxuraz aldatzen den ikusiz, diaklasa bertikal batetik eskisto estrato diagonalak jatera pasatzen bait da ura.

Bitartean, oraindik sarrerak egin beharko direnez, Iñeritzeko Lezia jartzen duen egurrezko kartelak sarrerako putzuaren hankan jarraitzen du...

Argazkiak.org | Iñeritzeko marmittan © cc-by-sa: ades

2011-VII-16: Mariano, Idoia, Antua, Silvi, Ritxar, Unai, Gotzon, Javi, Leire, Oier.

Gotzon eta Ritxarrek eskaladiakin jarraittu daben bittartian (ondiok ez da amaittu, eta beste saio bat egin biharko dala diñue) bestiok modu eskalonauan allegau gara bertara. Ni neu argazkixekin ibilli naiz oinguan (uste dot bateren bat balekua izango dala). Eskaladiakin amaittuta bestiak hondoruz abixau dira en alegre biribilketa (Javi eta Silvi ez, lehenago urten bihar izan dabe; eta Mariano ez da sartu) eta nik ostera bakarrik geldittu naiz illuntasunian, nasai jan eta zabor pizkat garbitzeko. 20.00etarako kanpuan genguazen danak.

Speleonatación en Argatxa

Cortesía de Mundak Explorers, unidad de élite del ADES.

"Vueling" Iñeritzen

2011-VII-9: Gotzon, Petrus, Ritxar, Silvi, Javi, Oier.

Iñeritzeko lezara, erdiko beste eskaladia egittera (p21 behekaldetik hasitta). Talde bi goiaz, aurretik Petrus-Ritxar-Gotzon eta atzetik beste hirurak, sosiguz. Eurengana allegatzen garanerako, horma erdi-erdixan dago Gotzon, gela ederran panoramikia emonda. Anklajiak ipintzia konplikaua izan ei da, errez xehezeko hormia dala-eta (euretako batek salto egin dau, hegaldi “gogoangarri” eta guzti) eta biharra ezin izan dabe amaittu, materixal faltan. Hurrengo baten bueltau bihar.

Bestalde, eta betiko legez, entrenamentu saio politta eskindu desku leziak, baitta pizkat garbitzeko aukeria be: 5 bat kg karburo hondakin etara dogu.

Gabaro eta Axpen prospektatzen

Part: Idoia, Antua, Simone, Unai

Ariztieder mendian (Markina-Xemein), prospekzio lanak hasi, edo behintzat berriro hasi ditugu. Mendialde karstiko honek, baditu gauza interesgarri asko. Artibai alderantz Axpe-ko koba dago, Santa Eufemi alderantz Gabaro-ko meatzeak daude, eta Santutxu inguru alderantz Kobaua-ko kobaren sarrera ikusgarria. Meatzeak eta katak ere ugari dira inguru honetan, eta GPSa eta Google Earth-ekin baliatuz, 4-5 koba agertu zaizkigu, hortik pare bat interesgarriak, eta denak Gabaro-ko meatzeak dauden arrakala, estrato edo filoi berdinean zulatuak. Ikuskatzea hasi besterik ez da egin mendi honetan.

Cast: En el monte Ariztieder (Markina-Xemein), hemos comenzado las prospecciones. Este monte tiene a un lado la cueva de Axpe, en la vertiente de Santa Eufemia las cuevas-minas de Gabaro y en el lado hacia Santutxu la cueva de Kobaua. Las minas y catas son abundantes en esta zona, y valiéndonos del GPS y del Google Earth, se nos han aparecido 4-5 cuevas, un par de ellas interesantes, y todas alineadas o agujereadas en el estrato o filón donde están excavadas las minas de Gabaro. El registro acaba de empezar en este monte.

Gabaro-ko meatzeek eskonbrera handiak dituzte, eta gainera estratu guztian zehar daude meazuloak eta eskonbrerak, minerala estratuaren arrakalan bertan alineatuta zegoenaren seinale, eta baita meatzariek karst-eko zuloak eta arrakalak meatzeak egiteko aprobetxatu zituztela indikatuz. Lea Artibai inguruan asko bezala, hemengo meatzeetan datuen arabera Zinc eta Beruna agertu behar zen, baina horren ordez burnia aurkitu dugu bakarrik (goethita eta limonita). EVEko informazioa kasu honetan ez da oso zuzena.

Hemen mendiaren plano orokor bat hasteko, ezkerrean Gabaroko minak, eskuinean Arizmendi harrobia, behean arrakala eta eskonbrerak:

Estrato honetan, Artibai aldeko maldatik gora joanda, hasieran zulotxo bat aurkitu dugu, koba-leiho txiki bat arrakala estu baten jeisten dena, baina jarraitzen duela dirudiena, estuegia izan arren. Aldapan gora, eskonbrera tartean, 10 metro inguruko bi putzu daude. Erdi koba erdi meatzeak. Behetik ezin da inorantz joan, pasorik ez bait dago edo bazegoen kolmatatuta bait dago. Meazulo printzipalak utzita, gorago ia tontor aldean, beste zulotxo-putzu bat dago, 5 bat metro edo gehiago izango dituena, eta behekaldean galeriaren baten arrastoak nabari dira, denak estratuaren alineazioan. Gero goian basoaldean, berriro beste lapiaz-arrakala zulatu bat meazulo bezala ibilita, eta gero baita zulo horizontal itxurako bat ere bidexka baten ertzean.

Gabaro aldeko pinudi batean dolina bat ere nabaritzen da, ikuskatu beharko dena.

Estratoa zoom batekin. Putzu-meatze printzipalak nabari dira:

Gure geologia apurra erabilita, teoria batzuk ateratzen ahalegindu gara meatze hauen sorrera arrazoi geologikoari buruz, baina ez gara gai izan azaltzeko. Ezpaitdirudi sorrera hidrotermala duenik, mineral kristalizaturik ez bait dugu aurkitu, eta kuaternarioko burdin sedimentazio baten teoriak (jada zulatutako lapiaz baten arrakaletan) oraindik zalantzan jartzen gaitu.

Espeleologikoki, meatze arrakala handi batek, eta alde bakoitzean dauden bi kobek, konexio bat bilatzen ahalegintzeko nahiko arrazoi ematen dituzte, eta gehiago prospektatzen jarraitzeko. Meatze hauei buruz dokumentazioa bilatzea txarto ez litzake etorriko, haiek ere beren garaian prospektatuko zuten eta...

Eguna amaitzeko, Urberuaga aldera joan gara, mapa geologikoak ikusi ostean, eta gero Berritxu-ko Urepel aldera, eta ur bero sorleku hauen arrazoiei buruz hitzegin dugu.

NATXITUKO LAPATXA

Leize honetara goaz berriro topografia egitera.

Hemen ahal dugu ikusi naturaren altxor hau.

Soldau Atxian eta Otoio-antena-azpiko-bide-ondoko-lezan

Argazkiak.org | Otoioko erubia © cc-by-sa: ades

2011-VII-7: Oier.

Arratsaldia libre, eta Otoixo aldera juan naiz inkognita bi argitzera:

· IS-017 Soldau atxa: imajinatzen neban modura, ez zeguan gauza haundirik: aurreko aldixan ikusittakuaz gain, 15 bat metro barri. Oinguan inguruari buruzko datu gehixago hartzeko aprobetxau dittudaz. Hiru atx dagoz; euretako bi, haundiñak, lekukuak diraz (ez jausittako blokiak) ea hirugarrena bloke soltia. Azpiko aretua (pseudo-kobia) atx haundiñan onduan sortzen da, gaiñian bloke batzu sapai faltsua eginda. Areto honen ertzian dago galerixa txiki hori, hormetan koladekin.Lurra oso-osorik blokez osatuta dagoz (oso txikittuta, inguru horretako karaitz guztia legez) eta lurrakin batera beherutzko jarraipenak tapatzen dittuez.

· Otoio-antena-azpiko-bide-ondoko-lezia (zulo barrixa danez, toponimo barrixa asmau bihar). Sorpresa atsegiña; izan be, ha begiratzeko tramitia ez zan oso erakargarrixa, bide onduetako lezak zaborrez beteta egoten diralako normalian. Baiña hara: garbi xamarra topau dot, eta 13 metrotako potzu bertikal elegantia, politta, ikasliak eruateko morokua. Gaiñera honduan erube eder bi zeguazen nere zain.

Argazkiak.org | IS-27 Soldau Atxa © cc-by-sa: ades

Argazkiak.org | Otoio-antena-azpiko-bide-ondoko-lezia © cc-by-sa: ades

Hirukobal (berriro be joango gara)

Part: Oier, Unai

Ispasterreko poljearen ertzean, Lekeitio-Ereño errepidearen alboan bertan, lar artean erdi galdutako sator zulo baten tamainako leize hontan, ez dago dena esanda. GEVeko esplorazioak 60m ko desarroiloa esaten zion beherantz. Zulo nagusiak, erlaizetik erlaiz jeisten joanda, izango ditu gutxi gorabehera 60 putzua sedimentuz itotzen denerarte. Baina egiatan ez da putzu borobil bat, arrakala luze bat baino, eta frakzionamenduko erlaizak ataskatutako blokeak dira. Putzu nagusia ikusi dugun arren, ezker eskuin arrakala behatu beharko da, zuloak baitaude, eta haize gogorrik ez pasa arren, agian putzu paraleloren bat ere egon daiteke...

Cast: Esta cueva esta situada cerca de la carretera Lekeitio-Ereño, en el polje de Ispaster. Este pequeño agujero que según el GEV tiene 60m de desarrollo, el pozo principal, de repisa a repisa, los tendrá, hasta que el pozo acaba, ahogado de sedimentos. Pero la cueva no es un pozo sino una diaclasa o grieta, y las repisas son bloques atascados. Ahora habrá que mirar la grieta a la derecha o izquierda, buscando pozos paralelos...

Gernikan behar diren sokak hartu eta burilak eskuan, 2 desbiadore eta 2 frakzionamendutan heldu gara putzu nagusiaren behekalderaino. Soka amaitu eta gero destrepetxo bat, eta putzua amaitu egiten da, sedimentu artean. Hankartean, hezur banakaren bat ere ikusi daiteke, eta 20 metro buru gainean, kanpai forman ixten dela dirudien beste putzu bat. Ezkerrera eta eskuinera, arrakalak geologikoki jarraitu egiten du, baina gehienetan estutu egiten da, eta ez da haizerik nabaritzen.

Diaklasa printzipala bertikala da eta kanpoan, kobara sartu gabe ere nabari daiteke, Ispasterraldera nola egiten duen. Barruan, ataskatutako blokeek, arrakalan gela artifizial batzuk sortzen dituzte. Behean, diaklasa bertikal printzipala beste diaklasa diagonal erdi etzan batek ebakitzen du.

Putzu printzipala topografiatu dugu, baina alde baterantz diaklasa diagonala esploratu beharreko inkognita dela dirudi (ni ez naiz ausartu gehiegi joaten, ez bait nekien ahal nuen edo merezi zuen, Oier marrazten zebilen bitartean). Beste aldera, putzuak behetik ez du biderik, baina kabezeratik, badaude zuloak arrakalan aurrera egitea posibilitatzen dutenak. Orain topografia ondo egin, ondo ikusi, eta putzu paralelo hori begiratu beharko da, agian hortik baitago bidea beherago jeisteko, eta agian Abita aldetik hurbilago amaitzeko.

Beste alde batetik, "Hirukobal" izenari ere errepaso bat eman beharko zaio, ezpaitu ematen euskeraz oso zuzena, agian esploratu zuen GEVekoak bakarrik gaztelaniaz zekien eta gaizki ulertu zion baserritarrari... Ea egiazko izena Hirukobalde edo halakoren bat den...

Beno, behintzat sartu aurretik "desarrollo:60m" genekien, orain zerbait gehiago dakigu.


Argazkiak.org | 110702 irukobal © cc-by-sa: ades

(Oier's version)

2011-VII-3: Unai, Oier.

Irukobal ikuskatzera juan gara (Ispaster). Sarreria bloke montoi baten azpittik egitten da, eta derrumbe horren hondakiñak leza osuan topazen dira, arrakaletan enpotrauta. Izan be, segiduan diaklasa vertical batetik behera bajatu biharra dago, 35 bat metroko tirada luzian (guk frakzionamieno bi eta desbiadore bikin konpondu doguna). Arrakala honen barrenian, frakturaziño planua nabarmen aldatzen da (horizontala, 60 bat gradutako buzamentuakin), aurreko arrakaliakin inersektazen dana. Plano zabal honen barrena lokatz eta txintxar fiñez beteta dago, blokeauta ez baiña pertsonia pasatzeko estuegixak dirazen pasabidiak, alde batera zein bestera. Beherengo puntua 20 metro alturako potzu bat da, itxura guztien arabera goittik datorren meandro txiki baten urak eginda, honek be bigarren diaklasia ebaten dabena. Hamen haize korrienterik bape ez dago baiña.

Leza osuan zihar kareharri garbixa da, rekonstrukziño forma barik, eta aizto formako lajekin.Atenziñua deittu desku diaklasen forma berezixa, eta hurrengo baten erretraturen bat egitten saiatuko gara kamara onakin, leza honen ezaugarri modura. Izan be, bueltan juan nahi dogu hobeto begiratzera: gorengo diaklasian hainbeste puntotan potzu paraleluetarako leihatillak zabaltzen dira, eta –hamen bai- haize korriente leuna somatzen da. Era berian, beherengo diaklasa-plano inklinauan gorengo partia begiratu barik geratu da.

Garraitzen prospektatzen

Garraitz map

2011-VII-2: Niko, Oier.

Lekeittion, Garraitz islan prospekziñua piraguan. Lau gune ineresgarri identifikau doguz:

· Garraitzpe aldeko kalan: koba bi ta erdi, ur ertzetik oiñaz juateko morokuak. Hau da: galerixa sarrera argixak dittuezen leku bi, eta meandro formia dakan beste gune bat, baiña tunelik dagon edo ez dagon argi ikusi ezingo dana bertara juan ezian. Estratuen direkziñuakin perpendikularrak (E-W direkziñua).

· Garraitzpen bebai, baiña lurmuturrian: sartuune haundi xamarra, NE-SW direkziñuan. Sarreraraiñok oiñaz juan leike, baiña sartzeko igarixan derrigorrez.

· Troneren azpixan, sartuune haundixa. Rappel espektakularra, baiña esploratzeko igual hobe uretatik.

· Fraileburu aldeko sartuune oso haundixak. Hamen be bardin, rappela oso itxurosua bada be, ez dirudi esploratzeko onena. Ea uretatik... itsasuak oso gogor jozen dau hamen. Gaiñera, espektakularrak izanda be, ez neuke esango desarrollo askokuak dirazenik. Aurrekuan modura, itsasuak indarrez zabaldutakuak dirurixe, estratuen norabidian (N-S).

· Tala aldian markautako leza bixak. Galtzerdixak, itxura guztien arabera, baiña ezin sigur esan bertan sartu arte.

Ez dakitt Garaik bere garaixan ikuskatutakua hónetatik zeiñ izango dan.

Ni oporretan nago gaurtik Uztaillan 25rarte. Egun tonto baterako plan ona...

Argazkiak.org | Piraguan lehelengotz © cc-by-sa: txikillana