Estigia eta nostalgia

 

20250615: Galder, Oier.

Argatxa. Helburua: bigarren sifoittik aurrera segitzia, ahal doguneraiñok; eta hondartzaren baten estigobiuak harrapatzen saiatzia.

Ni neu hamen behiñ baiño ez naiz ibilli, speleon hasi barri, beraz ez nintzan ezerrekin gogoratzen. Galder ostera, lagunekin behiñ baiño gehixagotan sartutakua da eta bera ibilli jata gidari. Lehelengo sifoia arazo barik pasau dogu, eta (...) Bertan, aztarna arkeologikuen markak ikusitta, garai bateko nostalgixia sentidu dot: arlo horretan kolaboraziñua nagusi zanekua.

Gure bidian aurrera eginda, neopreno barruan ondo berotzeko aukeria izan dogu, bigarren sifoira allegau arte. Osiñako urak nabarmen hoztuta, nik gustora hartu dot bustialdixa baiña Galder (neopreno fiñagua, eta bioprenorik bapez) larrixago ibilli da. Osteko katazulua errez pasau dau harek, nik ostera, oin dala 18 urte baiño 15 bat kg gehixagokin, "nanay" esan eta atzera egin dot. Orduan behetik dagon bide inundautik egin dogu aurrera, harik eta nik hondartza egoki bat topau doten arte. Han sedimentuak kolatzen jardun dogu -bixok estrainekotz- eta potia bete ostian kanpora. Kueba politta, ni behintzat gustora ibilli naiz, eta kanpora allegau garanerako pare bat ordu pasauta zeguazen, ixa sentidu barik. Oin hondarrezko pote hori prozesatzen ikasi biharko dot, ea estigobioren bat agertzen dan...

Zubiburuan, kumaldi sasoiko laginketia

 

20250613: Oier.

Zubiburua, kumaldi garaiko laginketia. Illunabarra 21:53, sargori.

Dana normal, intzidentziarik ez. Mikro grabaketiari kaso gitxi egin detsat, modu kontenplatibua praktikatzen, zerura eta animalixeri begira. Mikrofonua, kornetilla barik eta erdiko leihatillan zentrauta.

Detektatutako frekuentziak, eta aktibidade maillia errejistrau dogu; honenbestian udazkenera arte, oi gure lagun uletsuak!

Formazio katea

 20250531: Carlos Prieto, Xabi hondarribitarra, Aitzol, Galder, Oier.

Carlos Prietorekin pote-trukea egitearen aitzakiarekin (mariskoz betetakoak eman, eta hutsak hartu), Busturiko pare bat zulotan laginak jasotzeko aprobetxatu dugu: AB-001 Lekosaezondo eta AB-015 Moruzillo II. Speleo beteranoak eta gazteak bilduta, ezagupen-katea eten ez dadin!

Tartean Lekosaezondoko gizona atera zaigu eta berbetan egon gara, modu onean. Hizketaldi kuriosoa, hiriburutik etorri, zure etxearen izena gaizki jaso, publikazio baten atera, eta gero "liburuan horrela agertzen dela" esanez etortzen zaizkizuen "jakintsuei" buruz 

Bazkal orduak zibilizazioan jo digula aprobetxatuz, Kamiñokuan bapo bazkaldu eta arratsaldea ere aprobetxatu nahi izan dugu: horretara, Ereñoko Potoko Lezara egin dugu gazteek bertikaletan errodaje pixka bat hartzeko. Dena ondo alde horretatik: erraz laguntzeko moduko lekua izanik ere, kabezera aereoak "emozio" pixka bat ere eman du, behetik gorakoan. Atera kontuak, batzuk bi bider ere jaitsi dira!

Busturiko beheko pisua

20250524: Iker, Koldobika, Galder, Oier.

Amezti II handiegi gelditzen zaigula eta, gazteok Busturi aldera jo dugu. Izan ere, Galderrek etxe bueltako zillo batzuen barri jaso zuela eta, eurak begiratzeko aprobetxatzea pentsatu dugu.

Lehenengo, Galderren etxetik pasatu gara, informatzaile nagusiarekin egoteko (...). Bilobari esandakoak berretsi, eta beste barik zilloon bila joan gara.

Lehenengoa, zaharren egoitzaren atzean, (...), Sagarminaga baserriaren terrenoan. Zelai lau batean egindako desplome bat da, metro 1'5 sakon, 2*3 mtako depresio borobila. Paretak lurrezkoak, hondoan hondakinak eta zuhaitz garau bat. Galderren arabera, Petrusek dio inguruan "manantial" bat dagoela. Inpenetrablea. (...). Sarrerako argazkia eta krokisa.

Bigarrena, handik hurre, "Txakurren Kanposantue" esaten dieten lekuan. Sasitza inpenetrable bat da, baiña Begoñaren arabera bizpahiru leza zeuden bertan, tapatu zituzten arte. Euretako bat 40 mtakoa (sic). XX puntu modura katalogatuko dugu, (...). Sasitzaren argazki bat hartuta.

Hurrengoa, Gordoizpe baserri ondoan dolina bat. Hara jeitsita, hondoa lokatzez blokeatuta dago; baina haren lateral batean, arrakala bat zabaldu da haize minimo batekin (1/10 gradu Beaufort-Etxebarria eskalan). 1980 hamarkadako uholdeetan, dolina hau urez asko bete ei zen, harik eta bapatean hustu zen arte. (...). Sarrerako argazkia eta krokisa.

Ostean, kotxea mugitu barik, Kurtzegana aldera egin dugu oinez. Bertan, itsasadarraren aldera jeisten den lautada batean (...) gaztetako olgeta-leku batera iritsi gara, "Enanituen" basoa, leize edo depresio bat ikusteko. Hau ere desplome "berri" bat da, urak terrenoan eginiko azpi-janaren ondorioa. Bidezidorraren zati handi bat hartzen du, gutxienez 8*3*2 m inguruko torka bat (sasitzak ez du izten osorik ikustea). Bertara jaitsita, azpi-janak etenik ez duela erakusten duen beste depresio txikiago batera iritsi gara, torkaren hondoan, 1*1*1 m ingurukoa. Lurrak pasabidea osorik oztopatzen du. (...). Argazki prekario bat (anguloak ematen zuena) eta krokisa.

Ostean, Iker eta Koldobika batu zaizkigu eta, Galder gidariari jarraituta -parajea ondo ezagutzen du, mutilak- Moruzillo ondoko errekazuloan gora egin dugu, Galderrek ura galtzen den hobi bat detektau ei du, eta Moruzillo barruko ur-korrontearekin zerikusia izan dezakeelakoan, erakutsi nahi digu. Errekazuloan sartu bezain laster, konturatu gara ur-emari handiagoa zetorrela (aurreragokoan Galderrek siku topatutako lekuan). Horretara, beste hobi bat detektatu dugu, kamino ondoan bertan, 4 bat l/stako emari bat irensten ari zena. Hobia bera harri txintxarrez beteta dago, baina ondoko motan, hormako frakturen fabore, bi arrakala zabaltzen dira, haize korrontearekin (2/10º BE), eta euretako bat penetrablea desobstruitu ezkero. Ez dakigu merezi duen, zeren eta Moruzilloarekiko konexioak argia dirudi. Edonola ere, katalogatzeko modukoa iruditu zait: (...). Sarrerako argazkia hartuta.

Hortik aurrera, errekazuloan gora egin dugu, Galderrek esandako hobi hori detektatu nahian. Puntu zehatza ezin izan dugu identifikatu, bistan da (ura goian-behean zetorrelako). Bai ostera, aurreko puntutik 30-40 metro errekan goran, emari aldaketa nabarmena: puntu horretara arte errekan 4 bat litro bazetozten, hortik gora 8 l edo gehiago izan dira; beraz, hobia hor inguruan egon behar dela ondorioztatu dugu. Izan ere, zona horretatik gora segitu dugu (arroila polit-polita da), eta emarian ez dugu berriro horrenbesteko aldaketarik ikusi.

Hortik gora segituta, ADESek lehendik katalogatuta zituen zilloak ikustea pentsatu dugu, Atxapunta/Apartola kaskoari buelta ematearekin batera, beste aldetik jeisteko. Horrela, lehenengo AB-008 Apartolara iritsi gara. Bertan, haize korronte nabarmena igarri dugu (3/10º BE), eta fitxa ikusita desobstruitzeko/esploratzeko pendiente dagoela ikusita, B plan polita izan daitekeela ikusi dugu, beste plan handirik ez dugun egunetarako.

Marautze aldera igotzen segitu dugu gero, baina mendi lepora iritsi baino lehen, sorpresa: oraindik Apartolako isuri aldean, bide bazterrean desplome handi bat gertatu da. 8*6*3 mtako torka bat, bidearen zati bat barruan hartu duena, eta hondoan kare harrizko sustratoa agerian itzi duena. Dena lurrez betea eta blokeatua dago, noski (Koldobikak miatu dituen zuloak zuhaitz handi baten sustraiaren artean gelditutako pasabide faltsuak baino ez dira izan). Halere, fenomenoaren neurria ikusita, katalogatzeko modukoa iruditu zaigu. (...). Gunearen argazkia hartuta.

Ordurako berandutxo zenez, AB-006 Marautze eta AB-005 Kañaneko zilloen ondotik pasatu gara, baina bertara sartu barik. Beherantz egin dugu, bizkor xamar, eta Amunategin zer, eta familia osoa aurkitu dugu bertan; haien artean (...) gure 2005eko informatzailea. Denak etorri zaizkigu, nagusi eta ume, berbetarako gogoz, eta noski, hortan jardun dugu zati batean; ADESen ikerketak, azpitik dituzten galerien informazioa, aerotermia sistema, txakolinaren ekoizpena, haien kobazuloa hobeto aztertzeko duten gogoa (AB-011, Koldobika eta Iker egon dira han)... gustura egon gara baina alde egin beharra genuen gu.

Erretirada bidean, beraz, oraindik Galderrek beste zulo bat erakusteko astia hartu du, Lekosaezondon (katalogoan AB-001 Lekuondo bezala katalogatua duguna). Hau neuri interesatu zait gehien, kokapena eta dimentsioak bio laginketarako oso egokia bihurtzen dutelako. Beste egun baterako!

Gaur atentzioa deitu didaten detaile etnografiko bi:

- Galderren arabera, San Pedro haitzuloaren izena ez da desegokia (nik uste nuen legez) baizik eta koban egoten diren kakalardoengaitik emana ("sanpedruak" = kakalardoak ei dira Busturin). Kontrastatu eta berretsi.

- Amunategikoen arabera, Jaun Zuriaren itsas-espedizioa San Pedro koban gelditu zen ur geza hartzeko. Horren erreferentzia zehatza aurkitu.

Horrenbestez amaitu dugu eguna. Ez da gutxi! 5 zillo berri eta XX puntu bat katalogorako, eta lehendik ezagutzen genituenen artean errebisatzeko beste zillo bi.

PD: beteranoen taldea ere ez ei da geldirik egon. 😁Arratsalde erdian irten dira Amezti IItik, eta hau izan da emaitza.

 

Katalogo lanak Ispasterren

 

20250518: Aitor, Galder, Oier.

Katalogo lanak Ispasterren. Santiago ermitan bildu gara, inguruko zuloen fitxak osatzeko. Katalogoan begiratuta, hutsune batzuk genituen:

• IS-057 Igartua Arrakala. Ez du fitxarik Driven.

• IS-058 Igartua II. TRO bat bakarrik dago.

• IS-059 Frailebasoko Zulo. Sarrerako argazkixa eta TRO bakarrik dago.

• IS-060 Jentilkoba Ispaster. Sarrerako argazkixa eta TRO bakarrik.,

• IS-061 Igartua Urzulo. Sarrerako argazkixa eta TRO bakarrik.

• IS-065. Galletebeitiako Urzuloa. TRO eta trazadore emaitzak bakarrik.

• IS-066 Gallete zuloa. Ez du Driven karpetarik.

• IS-125 Igartua urzulo B. TRO bakarrik.

Plan horretatik, asmoa ahal denik eta hutsune gehien betetzea izan da. Lehenengo, IS-057 eta IS-058ra abiatu gara. Hor, gure mugarik gabeko espeleologo faboritoak agur esan digu eta beste biok potoan behera egin dugu, hurritzekin borrokatuz. Erraz aurkitu ditugu zuloak, edo horiek begitandu zaizkigu behintzat, argazkirik ez baikenituen:

• IS-058 Igartua II. Sarrerako argazkia hartuta. 3 metrora pasabidea laminatuta aurkitu dugu (azkonarrak birblokeatuta?); jarraipena begi bistan bazegoen ere, desob erremintak behar dira jarraitzeko. TROarekin ezin izan dugu erkatu, baina ia seguru nago horixe zela zuloa. Bio laginak: 1 pequeña araña.

• IS-057 Igartua Arrakala. Sarrerako argazkia eta krokisa egin dugu. Baita bio lagin batzuk hartu ere: 1 Oxychillus, 2 Ischyropsalis, 1 pequeña araña.

Hortik irtenda, N aldera egin dugu hurrengo errekazuloan sartuta. Hurritzen arteko poto elegantean sartu gara (geriza gozoa, ondo hartzen zan gaurko eguzkitan) erraz aurkitu dugu hondoa, W aldetik datorren errekasto nagusia galtzen den lekua. Zalantzetan egon gara, baina zulo guztiak ikuskatu ostean, IS-061 ustez identifikatu dugu, krokis bat eginez. Azken finean, urak azpitik jandako lur/haitz multzo ruiniforme bat da, azpitik bat egiten duten protoleizetxoen bilgunea. Bigarrena, IS-062, ez dugu aurkitu.

Ostean, NErantz eginda, artadian sartu gara. Pixka bat gehiago kostatu zaigu, baina azkenean bi leizeak aurkitu ditugu:

• IS-060 Jentilkoba Ispaster. Sarreretako argazkiak ikusita, zalantza barik identifikatu dugu, baina zalantza beste lekutik etorri zaigu: sarrera horizontalak gela batera ematen du; bertikalak beste batera; baina bien arteko pasabiderik ez dugu aurkitu. Imajinatzen dut esploratzaileek konexio bisuala egingo zutela, topoa bateratuta. Krokisa eginda. Bio laginak: 1 Meta, 1 Ischyropsalis, 1 Oxychillus.

• IS-059 Frailebasoko Zulo. Lehen 5 metroak libre, eta estuasun laminatutik aurrera egiteko modurik ez dugu ikusi (imajinatzen dut topoko eskuin aldeko azken tirada hortik egingo zela). Krokisa eginda.

Puntu honetan, 15:00ak ondo pasatuak zirenez, eguna amaitutzat ematea erabaki dut. DUT diot, bai, izan ere, gure saguzar berriak (gaur bio lagin bilketan, eta 7 metrotako destrepean oso fin ibili denak) arratsaldez ere SEGITZEKO gogoa baitzuen! Gernikatik pasatuta, bere grina asetu dezan buriladore eta spit batzuk laga dizkiot, eta horrenbestez agurtu gara hurrengo jardunaldira arte.

Gaur ekoitzitako materiala (krokisak, argazkiak, fitxak) katalogoan sartu dut, koba bakoitzari dagokion karpetan.

Armintxeko lapurretaren misterioa (1) El misterio del robo de Armintxe (1)

2025/4/21 Santi

(Xabi Gezuraga taldekideari eskerrak emonez)

 

 

 

 

 

(Jarraituko du) 

 

 

 

 

Zubiburuan, saguzarretan

 

Bart, urtian 4 aldiz egitten dogun bisittetatik bat egin gentsen gure lagun kiroptero troglofilueri, zehazki, neguko hibernaziñotik udako kumaldira arteko trantsiziño-garaiko laginketia egitteko. Ohi moduan, bertan bizi dirazen 3 espezixien presentzia eta aktibidadia neurtu genduan, 2016tik hartzen gabizen datu serixian jarraipena bermatuta.