Astarloan

• GOTZON, ez dakitt zelan katalogau beharko doguzen gaurko 3 zuluok. UB zonan? Beste zona barri bat egin, ZB Ziortza Bolibar edo? Zeuk esan, eta fitxak egin eta bialduko detsudaz.
  
• IBON, Aritzek gaur ez zekan astirik, baiña ulertu detsat egunen baten nahi badogu lagunduko gaittuala falta dirazen lezak lokalizatzeko. Kontuan hartzeko!
• XABI, konfirma mesedez blogeko entrada honen formatua ondo dagon edo ez.

201018: Urtzi, Oier.

Astarloko atxak. Familixa respektibuak hartuta, Ziortza-Bolibarko zona politt honetara egin dogu, udazken koloretako egun eguzkitsu honetaz gozatzeko. Helburua, Astarlo gaiñian erreferentziauta genkazen 4 zuluak lokalizatzia. Gehixago esango dot: uste dot gaur izan dala lehelengo aldixa, nik neuk, GEV-en katalogoko lezaren bat berlokalizatzia lortu dotena. Bat ez, hiru! Oin: (betiko legez) numeruak ez deskue kuadrau, eta basarrixetako jentiak emondako erreferentziak, eta lehendik genkazenak ez datoz bat; badirudi zona honetan sei leza egon leikezela, barrena.

Horretarako, lagungarrixak izan jakuz bertako biztanlien azalpenak:
    • Aritz (...). Bera, eta gurasuak etxian zeguazen. Batetik, etxetik bistan dagon zulua seiñalau deskue. Eta bestetik, lau piñu baltzetatik "harutzago" (etxeko bistatik kanpo) dagozen beste hiru (edo lau? ez dot ondo gogoratzen) zuloren erreferentzixak emon deskuez, euretako bat topatzeko gatxa izango dala argittuta, eurak tapau zebelako.
    • Muniozgureneko gizon gaztiak zehaztasunez azaldu desku, tontorretik hurre dagon zuluan kokapena.

Azken horretara jo dogu ba, ume eta guzti, ira artetik gora txiri-txiri. Mendixa garbi topau dogu: ezagun da Astarlokuak-eta ondo zaintzen dabela, elorrixak iñausten-eta. Hasieran ez dot jakin zergaittik, baiña gero Gorriaga tontorreko "elorri baso intransitablea" gogoratu dot, eta hobeto ulertu dot. Tontorretik hurre, andra eta umiak atxetan eta ahuntzekin olgetan laga doguz, eta Urtzi eta bixok Muniozgurenek esandako lekutik sartu gara. Denpora gitxixan topau dogu zulua, GEV-298 Astarlo I duda barik, kataloguan aittatzen daben zugaitza eta guzti. (...). Sarrerako argazkixa hartuta. SW norabildian zabaldutako lezatxo bat da, sarreran eskarpe laban-ipurdiko-on-bat-hartzeko-moduko batekin (ez gara jaitsi); 4 bat metroko sakoneran gelatxo biribil bat ikusten da, derrubio zoruakin, 10 bat metroko desarrolluan, eta altura haundixakin (arrakala forman). Krokis probisional bat egin dogu, baiña hurrengo baten sokatxo batekin jaitsi eta hobeto marraztu beharko da. Eta Gotzon, ez dakitt zelan katalogau beharko doguzen hónek zuluok. UB zonan? Beste zona barri bat egin, ZB Ziortza Bolibar edo? Zeuk esan.

 

Astarlokuak be komentau deskue aurreko egunian Axpekuak esandako gauza bera: Gorriagatik honako basuan, zulo bat egon behar zala, eta bertan oin dala x denpora harri-erorketa haundi baten burrunbadia entzun zebela.

Tontor nagusittik aurrera eginda, lehelengo leza horretik hurre ("a poca distancia al E")  ei dagon GEV-299 Astarlo II zuluan billa ibilli gara, baiña ez dogu topau. Puntu horretatik, tribua tontor txikirutz juan da, eta basarrittarrak esandako zuluak topatzen saiatu gara.

Lehelengo, Astarlok esandako lehelenguan billa jaitsi naiz, tontor bixen artetik behera datorren kanalaren eskumako karaitza-barran, arta haundi baten ezkerraldian. Arazuak izan dittudaz (kaletarra ni!) eze, berak seiñalautako arte hori beste batekin konfundidu dot (gaiñera haritza zala uste dot), eta leku okerrian billa ibilli naiz. Gero konturatu naiz arbola ez zala nik uste nebana, eta halaxe izan da: horra jo, eta ezkerrian bista-bistan zeguan zulua. GEV-842 Astarlo IV deskribapenakin bat datorrena... itxuraz, eze, sarreran bertan dagon gorosti haundixan arantzekin, eta nere gaurko erropekin, ez nenguan sartzeko moduan. Datuak: (...). NE norabidian zabaltzen da. Estratuen alde planuan badago be, GEV-ek diñuan moduan "en una especie de diaclasa que corta a los estratos" eginda dago. Krokis txiki bat egin dot, baiña esandako moduan ez da fidagarrixa, eta hobe hurrengo baten buzo eta sokatxo batekin ondo marraztia. Muniozgurenen bazkarixa enkargatzeko atxeki ona. ;-)

 

Hortik aurrera, gauza gitxi. Goikuak zertan ibilli dirazen ez dakitt, baiña antza danez ez dabe gauza haundirik topau. Zalantzia geratu jake, ea arantzez betetako zuluen artian bat (asko zeguazen eta), ez ete zan izango Astarlok esandakua, sakonagua zala iritzitta. Ondo egongo litzake, Ibon, egunen baten Aritzekin batera konfirmau ahal izango bagendu. Bestalde, tontor txikittik behera datozen kanaletan (estratuen alde hausixan egindakuak), gora eta behera ibilli gara, eta zulo bakarra topau dogu, sarreria 1,5 m zabal, 1 m altu, txikixa eta subhorizontala, elorri adarrez nahitta estalitta. Hortik burua sartuta, W-SW norabidian 2 bat metro sartzen zala ikusi dogu, jarraipen posiblia harriz artifizialki blokeauta. Koordenadak: (...), sarrerako argazkixa hartuta, krokisa eginda. Baiña zalantzia dakat, GEV-en erreferentzietatik (299 edo 841) bat izango ete dan, kokapena eta deskribapena bat ez datozelako.

 

Honenbestian, eta etxera goiz bueltau beharra genkalako, Muniozgurenera jaitsi gara zeozer jatera. Hurrengo baten, material pixkatekin bueltauko gara, eta ea falta jakuzenak eta GEV-297 Garinduagakua be lokalizatzen dogun.

Sala Gorriko argazkixa

 

201011: Petrus, Gotzon, Javi, Antua, Xabi, Oier. Goikoetxe (Busturia). 

Aspaldi gure altxor ospetsua bisittau barik, gustora sartu naiz bertara oin dala 8 urteko esploraziño etabarrak gogoratzeko. Ez dogu ekittaldi gogorra egin, halan be: Gela Gorrira juan gara bakarrik. Bertan, Xabik eta Javik, bere hiru dimentsiñoko jakitturixia batuz, argazki esferiko fotogrametriko ez-dakitt-zelakua egin nahi izan dabe, eta bestiok flaskekin eta manta erreflexibuekin ibilli gara euren aginduetara. Speleo argazki saio guztien modura, pixkat gogorra baiña seguru emaitziakin neke guztiak ahaztuko jakuzela. Euren zain!

Armintxe (Lekeitio) trop-pleinaren aktibazioa eta portaera ordurik ordu

 201003: Oier.

Armintxe. Azken orduetan egin duen eguraldiarekin (plubiometriarekin erkatu) hona hemen gaur eskola ondoko trop-pleinean eginiko ikustaldiaren emaitzak.

Esan behar da, beste hainbat ikustalditan izandako emaitza negatiboaren ostean (errejistratuta dugun azken aktibazioa 190201ean izan zen), ez nuela espero oraindik trop-pleinaren aktibazioa. Zentzu horretan gure XXXXXk aurrea hartu dit, eta gaur goizeko 07:55etarako alerta emana zuen.

 

Baina XXXXXk arrazoi (ez da alferrik geografo profesionala!): 12:30etan bertaratu naizenerako, trop pleina karga bete-betean zegoen; tamalez, ezin izan ditut erkatu futbol zelai ondoko ubidearen igoera, eta trop-pleinaren aktibazioa. 

Irudi nahikotxo hartu ditut (argazki fijoak eta bideoak), erreferentzia puntuak zainduta, orduak pasatu ahala konparaketak egin ahal izateko. Komentatzeko modukoak:

• "Megalito" berriaren inguruan, uste nuen bezala, uren aterabideak mugitu dira: gutxienez sei punto desberdinetik ateratzen ziren, zeinetatik lau lehengo kota berean zeuden baina ezker-eskuinera mugituak (hormigoizko zapata saihestuz) eta bi... lehen baino 20-30 zm gorago. Hau da larriena, jakina, susmarazten baitigu koba barruan posible dela, "ontzi komunikatu" efektuaren bidez, urek ere beste horrenbeste -gutxienez- igo izana. Eta beraz, lehen lehen azpian hartzen zituen grabatuez gain (III zonako guztiak), agian orain arte libratu diren "Zaldi Bakartia" eta, are, "Panelaren Gela"koak ere ukituak izan daitezkeela. Barruan lanean ari den Bizkaiko Foru Aldundiko taldeak ezarritako limnigrafoek argituko dute hori; baita, bistan denez, ur lokaztuak horman eta grabatuetan utzitako markek.

• "Ojimetroaren" arabera, une honetan trop-pleinetik 70-90 litro/segunduko ateratzen ziren. Megalitoaren aurreko erreten zabalak ere ezin hartzekoa, eta gutxiago metro batzuen buruan zabalera normaleko erretenak. Eskolen sarrera ondoko bideetan eta estolderiaren inguruan putzu zabalak agertzen ziren, hobien inguruan.

• Futbol zelai ondoko ubideari buruz, beteta agertzen zen; eta eraikinen ondoko arketan (burdin sarez itxitako horretan) ura ateratzen ari zen goiko leihatilatik. Definitiboki, arketa horren egitura inbestigatu beharko dugu Antua.

• Skate pistan, berriz, ez zen ur pilaketarik; hau ere nire prebisioen kontra.

  
  
  

Bigarren ikustaldia egitera bertaratu naizenean, 15:10ak ziren. Uraren irteera-mailari dagokionez ez dut alderik ikusi; bai ostera uraren presioan (txikiagoa) eta "kalitatean" (gardenagoa). Bidean enbaltsatutako ura ere gutxiago zen. Futbol zelaiko ubidearen maila, berriz, eguerdiko berdina zen; arketako leihatilatik kanpora zetorren ura ere, berdintsua zen.

Une horretan, Lekeitioko Udaleko pertsona bi ere aurkitu ditut (eguerdian sare sozialetara bota dudan bideoaren eraginez, imajinatzen dut): Brigada Burua, eta Abel Iriondo zinegotzia eta Hirigintza Komisioaren partaidea. Berbetan aritu gara; eta Udal langile hauen aldetik -betiko legez- disposizio ona aurkitu badut ere, zenbait gauza argi geratu zaizkit:

• Udalak ez daki gauza handirik Armintxeko arazo hidrologikoari buruz, ezta "megalitoaren" interbentzioaren ezaugarriei buruz ere. Arraroa egin zait eze, Unzuetak botatako azken erantzunean (ikus beheko txostena), obraren enkargatua Udala zela espreski adierazi zuen.

• Lekeitioko Udalarendako, arazo hau ur kañeria baten leherketa, errepideen asfaltatua edo herriko argiteriaren aberia baten maila berean dago. Edo ez dira jabetzen jokoan dagoenaren garrantziaz (txarra), edo jabetzen dira, baina ez zaie inporta (txarrago).

Dena den, beti bezala, ADES-en informazioa instituzioen esku dagoela gogoratu diegu, gure kolaborazio osoa eskainiz eta obra honekin egin den hankasartzeak egin baino lehen, gurekin kontsultatzeko gonbitea eginez.

Oraindik hirugarrengo ikustaldi bat egin dut, 19:20etan. Ordurako, trop-pleineko puntuetatik bakarra aurkitu dut aktibo (beherengoa, lehen urpean zegoen bat). Bidean enbaltsatutako ura jada desagertua zen, estolderiak xurgatua; sedimentu askotxo pilatuta, hare tipokoa. Eta futbol zelaiko ubidean uraren maila metro erdi beherago zegoen; eta arketako leihatilatik ez zen urik irtetzen.

Horrenbestean amaitu da gaurko ikustaldia. Orain (21:00ak) atertu du, eta gauean zehar ere ez dago euririk emanda; bihar ostera bai, egun osoan. Eta begira jarraituko dugu.

Uraren portaera aurreikusteko zailtasunei buruz:

• Urr 3ko ikustaldiaren aurreko egunetan ez du euri jasa bereziki handirik egin; bai ostera konstantziaz, inguruko lur geruzak saturatzeko beste. Horretara, urr 2-3 gauean euriaren intentsitatea pixka bat handitu denean (ez gehiegi, esan bezala: uholderik ez da izan herrian), Armintxe barruko ur mailak gora egin du.

• Ikusten nabilenez, zaila da uraren portaera aurreikustea parametro asko gure kontroletik kanpo daudelako (eta hori bertan gaudela; zer esanik ez, Foru Aldundiaren enkarguz Armintxeko hidrogeologia aztertzeko ardura duen CNR Madrileko (!) enpresarendako...). Plubiometria neurri baten kontrolatzen dugu bakarrik (neurketa estazioena), baina euri-jasek ez dute beti kokapen zehatz berdina izaten, eta Armintxeren arro hidrografikoak zabalera handia du; bestalde, akuiferoaren saturazio mailak ere eragina du, modu limitatuan baino monitorizatu ezin dezakeguna (futbol zelai ondoko ubidea?); koba guztiz esploratu barik egoteak, bistan da, ez du laguntzen; irteera buxatzen duten hondakinen ezaugarriak ere ez ditugu ezagutzen...

   

  
  
  
  

201004: Oier.

8:50etan ikustaldia. Trop-pleina inaktibo. Urak (eta umeek; baina batez ere atzoko urak) mugitutako 20-25 harri dezimetriko egin berriko erretenean; ez badira hortik kentzen, estolderian amaituko dute. Futbol zelaiko ubidearen ur-maila nabarmen jeitsi da, 80-90 bat zm. Hobiak eskuineko adarretik baino ez du urik hartzen, 600-700 bat zl/s (ezkerreko adarra, arketatik datorrena alegia, lehor dago).

Goizean zehar euria eta ostarteak izan dira (herrian noski; arro hidrografikoaren buruetan ez dakit), eta eguerdian euri sendoagoa. 16:00ak aldean bertaratu naiz, eta futbol zelai ondoko ubidea hutsik aurkitu dut.

Hurrengo orduetan prezipitazioa bai, baina mm gutxi emanda dagoenez, honenbestean amaitzen dut ikustaldia.

****

Bestalde, uda honetan obra honetako arazoei buruzko balorazio hau aurkeztu nien Lekeitioko Udalari, Bizkaiko Foru Aldundiari eta URA Agentziari, besteak beste asteburu honetan gertatu dena gertatu zitekeela abisatuz; oraindik ez dut erantzunik jaso. Asteburu honetan gertatutakoaren garrantziaz jabetzeko balio duenez, hementxe publikatuko dut.

 

 

Gehiago jakiteko:

• http://actualid-ades.blogspot.com/search/label/armintxe
• http://saguzarrak.blogspot.com/search/label/armintxe