Iturtzera bueltan

240323: Josu, Antua, Gotzon, Oier.

UB-026 Iturritza III, argazki lanak. Bigarren saiakera izan da, duela egun gutxi beste bat egin baitzen helburu berdinarekin, baina ur gehiegi zetorrela eta errepikatu beharra izan dugu. 5 personatarako expedizioa prestatua genuen, baina azkenean 4ron artean mugitu behar izan dugu dena. 10:00etatik 18:00ak arte, jardunaldi gogorra izan da!

Leku berezia da Iturritza III leizea. Gure zonako sakonenetako bat izateaz gain, historikoa ere bada -Euskal Espeleo Laguntzaren mugarria-, eta duela 15 urte eginiko azken ikustaldian (hemen eta hemen), istripuaren aztarnak aurkitu genituen. “Zaborra” kendu genuen, baina zenbait gauza xelebre lagata: Maderas de Lekeitio gelan (Gerardo uretatik kanpo mantentzeko erabili ziren oholak, lantegi horretan neurrira ebakita) eta Gernikako Industria gelan (Astrako pistola-kainoiakin eginiko buriladorea, eta Dalia kutxarilla). Bertan laga ditugu, 1991etan bizi izandako odisearen oroigarri. Leizea berezia egiten duen beste motibo bat bere iluntasuna da, beldur pixka bat ere ematen duena; eta Ezpataren Putzuari izena ematen dioten tsingy zorrotza, kontuz ez dabilenari min emateko modukoa.

Bere garaian, andaluziarrek sarrerako arrakala estua ireki bazuten ere, jarraian dagoen katazuloari nahikoa zabala iritzi zitzaion, eta bere horretan utzi zen; gaurkoan, lehenengo lana hor espatula lan pixkat egitea izan da, taldekide guztiak pasatu ahal izan gaitezen. Ostean, instalazio fitxan dauden akats batzuekin konturatu gara (zorionez, “badaezpadako” materiala generaman), eta beste 3rak beheraino jaitsi dira, ni Hiru Pertsonatako Erlaitzean geldituz. Prestatu direnean, Gotzon bertaraino igo da flash batekin, eta ni Ezpataren Penduloraino jaitsi naiz, monigote izateko. Egin dugu, eta gora. Gogorra izan da: Ezpatarena p102 bat da, eta goiko Putzu Akustikoa berriz p50a, eta batez ere azken hau igotzea asko, asko, asko kostatu zait bi petaterekin. Efektu xelebre bat gertatzen da bertan: bere formarengatik seguraski -behean zabala, goian estua- behetik gorako transmisio perfektua gertatzen da, 50 metro beherago dagoen jendea ondo-ondoan bazenu bezala entzunez; efektua ez da alderantziz gertatzen, behekoek urrun entzuten zaituzte, baina berba egin daiteke halere. Ezpataren Putzuan ez bezala: hor, gertatuko zen komunikazio arazoaren jakitun, Josuk eta Gotzonek walkie-talkiez eraman dituzte, elkar ulertu ahal izateko.

Nola ez, gaur argiztapen sistema eta ikuspegi espeleologiko berriak erabili ditugu leizeari beste ikuspegitik begiratzeko. Oraindik ez dakigu Iturritza III hidrologikoki Lea edo Artibai arrotakoa den; baina hondoko arrakalak gaur haize nabarmena zuen; eta gorakoan, begiratzeke zegoen leihatiletako bat ere esploratu dute (beste bat gelditzen da). Beraz, hipotesiak dantzan dabiltza, eta gogoa eta adorea duenak badu hemen zer ikertu, eta kanpoan non prospektatu (Iturritza “Iturtze”, Soloaga “Solua”, Kortabitarte...).

Gernikako Industria gelatik katazuloraino itzultzea ere ez da gozoa izan, behetik gorako nekeari gero eta beteago zetozen petateak gehitzen baitzitzaizkion; baina egin dugu. Parte sakonean kokorik ez baitut ikusi, katazuloa pasatu eta gero (nik uste nuena baino errazago) osteko gelan aritu naiz laginak hartzen: Lithobius 1, 3 Ischyropsalis, Tegenaria 1. Hortik, Andaluzen Arrakalan gora joan gara (jaistea baino zailagoa, horregatik!) eta egunaren azken eguzki izpietan iritsi gara kanpora, lehertuta baina pozik. Nik behintzat, bihar ukondoetako muskuloetan badakit agujeta ederrak izango ditudala!

 

Paltzuarango blokeran

 240316: Gotzon, Antua, Oier.

I-075 Paltzuaran VI. Bloquera del Terror. Askotan entzun dittudaz leku honen gaiñeko kontakizunak, baiña sekulan etorri barik nenguan (gogorik bez); oker ez banago, leza honetan bertan be sekulan sartu bakua nintzan.

Aurreko baten hasittako biharran ostian, gaurkuan Paltzuaran errekan gorako bidia blokeatzen daben kaos horretara juatekuak ziran Gotzon eta Antua. Ni neu, Lekeitioko Urpeko Taldekuekin juatekua nintzan arren, planak aldatu dittudaz seguridadezko ekipo minimo bat osatziarren. Lehelengo biharra, aurreko ekittaldixan ostian bloke moltzua zelan asentau dan ikustia izan da: bestien esanetan, azpiko pasabidia desagertu egin da, goittik jauzittako harrixen artian; eta blokerik haundiñak (4x2x1,5 m inguruko paralelepipedo bat) aurrerutz baskulau dau, hormian koska baten apuntalauta geratu arte.

Gaurko biharra, beraz, bloke hori espatulaz ikutzen segitzia izan da: Gotzonek emon dittu kolpiak (bradikardiarik ez gaur), Antuak lagunduta, ze nik urriñetik begiratzia besterik ez dot egin (bueno, une batez goiko sala fosillera juan naiz bio lagiñetan, eta amaieran argazki batzuk hartu dittudaz). 10 kolpe izan dira guztira; ez da mobimendu nabarmenik egon, baiña paralelepipeduari 30 bat zmtako laja on bat kendu jako. Oin barriro itxaitzera...

Neretako, gaurko gauzarik aipagarrixena hotza izan da. Aukera bi nittuan: mobidu, berotasuna sortzeko; edo geldi egon, berotasunik ez galtzeko. Azken bide hau aukeratu dot, urpekaritzan be energixarik ez kontsumitzeko balixoko destan entrenamendua.

Bio aldetik, gaur gauzarik interesgarrixena Gotzonek topau dau: Neobisium bat, sarrerako potzuen barrenian bertan; gero nik barruan ez dot beste ezer ikusi; eta gorakuan, azken sokan barrenian, kaleko argittasuna bistan, Meta 1, Ischyropsalis 1 eta 5 masma txiki jaso dittudaz.

Enbata Gipuzkoan

 240309: Javi, Oier.

Enbata elkarteak Jaurlaritzaren enkarguz egiten ari den lanean, gaur koba gipuzkoarretako datuak jasotzea tokatu zaigu (...). Intzidentziarik ez, ezohiko eguraldi ona salbu, eta Itziarren jandako menu bikaina. Pixkanaka-pixkanaka, hitzartutako lana modu onean ateratzen gabiltza!

Negarren Gelarako bidia

 240302: Oskar E, Martin U, Gotzon, Antua, Oier.

Abittara (Amoroto), bloke kaos bat miatzera. Azken urtietako ibilbidiakin, banekixan jakin, ez nintzala haraiñok allegauko (“Al andar se hace el camino / y al volver la vista atrás / se ve la senda que nunca / se ha de volver a pisar”); halan be, barrurako bidian laguntzera juan naiz, nere duda bakarra izanik, ze pasotan egingo neban atzera. 170204an lehelengo kaosan Delta Pausuan izan bazan be, oinguan haraiñok be ez naiz allegau: metro gitxi lehehago dogun pausu legendarixua, Idoian Titixena, izan da gaurko nere mugia. 

Haraiñok allegau aurretik, halan be, aurreko egunetan egindako eurixekin Karlisten Gelan bete-betian zetorren urjauzixan argazki saiua etorri da, guardasol eta guzti. Emaitza politta.

Barrurako bidian, zulo eder honetan sekulan nekatzen ez daben bistak, pausuak eta leku polittak gozatu dittudaz. 2000 hamarkada hasieran esploraziño haundixa egin zan hamen (ni ADESen sartu baiño lehentxuago) eta beraz, bestiak zitz eta mitz ezagutzen dittuezen lekuetan neri gatxagua egitten jata orientatzia: Abarketian Gelia... Trakamaillerako jaitsieria... galdetu eta galdetu ibilli naiz, baiña baietz denpora gitxi barru atzera be dana nahastauta izan? Antuak bidia seinaleztatzeko saiotxo bat egin dau, baiña bestien erresistentzia gogorrakin tope eginda; kabernikolen gauzak!

Alkarrekin ibillittako bidian zihar, bospasei saguzar bakarti ikusi doguz.

Bigurgune eta estuasunetan orientauaz, eta aurrera eginda, Titixen Pausuan iragotzeko indarka ibilli nahi ez, eta bestieri “agur!” esan detset, kanporako bidian bio asuntuetan jarduteko asmuakin. Halan be, plazer hutsangaittik: hantxe geldittu naiz illuntasunian, tarte batez, kaos blokian galduta ibilli dirazen bestien argi izpixak ikusten, gero eta ahulago, eta hotsak aditzen, gero eta urriñago. Betidanik gustau izan jatan gauzia da hori.

Behin guztiz bakarrik, gaur nere bio-trepetxo guztiekin hornittuta (ea ikasten doten!), eta bestiekin segurtasun neurrixa adostuta (“kanporakuan katia halako lekuan laga, urten zarala baieztatzeko”), poliki eta trankil, kanporutz abixau naiz. Helburua, Antuanek seiñalau destan goiko piso goroztatua izan da, Abarketian Gela inguruan. Balizatutako lekuan gora eginda, ikusi dot:
    • Guano kopurua deigarrixa da, bai, eta ez da zaharra (Lithobius ugari). Moltzo ez oso haundixak (0,5 m3 inguru) baiña bai ugarixak, eta 3-4 gela/pasillotan sakabanauta.
    • Gaur ez dot saguzarrik bertan ikusi, (...)
    • Korrosiño zeinu nabarmenak: lixibiatuz aldatutako hidroxiapatitak (zoruan, espeleotemetan); sapaixan kondentsaziño guniak, baiña “kanpai” formako ganga argirik ez.

Abarketian Gela aldera itzulitta, pare bat argazki hartu dittudaz (espeleotema xelebre bat, eta abarketadunan tizonazua), baitta bio lagin batzuk be (4 Lithobius haundi). Bertan hegan topau doten saguzar bat US grabatzen saiatu naiz, baiña alperrik; beste bat sarrerako zonan ikusi dot geruago, eta gauza bera.

Handik kanpora, inzidentziarik ez salbu eta kanpuan harrapau naben zaparradia.

Gerora bestiak azaldu dabenez, “ayer se descubrió el acceso directo a la Sala de los Lloros. Ya no hay necesidad de pasar por la estrechez y se acorta en cinco minutos el acceso”. Ez da gitxi!